Visual Basic ортасында программалау

Тапсырма 8.1.

Европаның үздік 5 футбол клубтарынан тұратын тізімнен кез- келген футбол командасын таңдап, жанындағы  Ок батырмасын басқанда сол командалардың  қай жылдары Европа кубоктарын жеңіп  алғандығы жайлы мәлімет шығатын  қосымша құрыңыз.

8.1- тапсырманы орындау  барысы.

1.Формаға List1 объектісін орналастырыңыз да, Font қасиеті арқылы қалған шрифт параметрлерін орнатыңыз. 
2.Формаға Label1 компонентін орналастырыңыз да, Autosize, Word Wrap қасиеттеріне True мәнін, ал Visible қасиетіне False мәнін орнатыңыз. Font қасиеті арқылы қалаған шрифт параметрлерін орнатыңыз. 
3.Тізімді бірден форма іске қосылғанда толтыру процедурасын құрыңыз: 
Private Sub Form_Load() 
List1.Addltem “Galatasaray” 
List1.Addltem “Manchester United” 
List1.Addltem “Real” 
List1.Addltem “Porto” 
List1.Addltem “Milan” 
End Sub 
4.List1 объектісін екі рет шерту арқылы код терезесін ашып таңдау процедурасын ұйымдастырыңыз.Таңдау селекторы ретінде List1 объектісінің List Index қасиетінің мәнін алыңыз. 
Private Sub List1_Click() 
P= List1.List Index 
Select Case P 
Case 0: Label1.Visible= True 
Label1.Caption= “1987, 1988, 1985 жылдары” 
Case 1:Label1.Visible= True 
Label1.Caption= “1997, 1998, 1999 жылдары” 
Case2:Label1.Visible= True 
Label1.Caption= “1987, 1988, 1995 жылдары” 
Case3:Label1.Visible= True 
Label1.Caption= “1970, 1990, 1991, 1993 жылдары” 
Case4:Label.Visible= True 
Label1.Caption= “1968, 1969, 1974, 1978, 1987 жылдары” 
End Select  
End Sub 
5.Label1 объектісін екі рет шертіп код терезесінде шыққан жазуды көрінбейтін ету процедурасын жазыңыз. 
Private Sub Label1_Click() 
Label1.Visible= False 
End Sub 
6.Қосымшаныы іске қосқаннан кейін, экрандағы тізімнен кез- келген бір футбол клубын таңдап, шыққан нәтижені көріңіз.  
Combo Box компоненті(құрастырылған тізім)- өзінде Text Box және List Box компоненттерінің барлық дерлік мүмкіндіктерін ұштастырған тізімнен тұрады.Оның Style қасиетінен басқа барлық қасиеттері мен әдістері List Box тізіміндегідей сияқты және одан өзгеше Text қасиеті бар. 
Combo Box компонентінің негізгі қасиеттері:  
Text-тізімнің көрініп тұратын қатарының мәні, оны қасиеттер терезесінде немесе код терезесінде беруге болады, мысалы:

Combo1.Text= “Пәндер”

Style- тізімнің сыртқы түрін өзгерту.Тізімнің түрін қабылдаған мәндеріне байланысты үш түрлі режимде шығарады(мәндері: 0- Drop Down Combo/ 1- Simple Combo/ 2- Drop Down List).Әр режимде Combo Box объектісімен құрастырылған тізімнің түрі төмендегідей болады. 
1.Style қасиетіне Drop Down Combo мәні орнатылғанда тізім оң жағында тілсызық орнатылған текстік алаң түрінде шығады.Тілсызықты шерткенде тізім ашылып, одан кез- келген қатарды таңдауға болады.Таңдалған қатардағы текст көрінетін алаңға орналасады.Бұл режимде таңдау оқиғасы ретінде Drop Down және Click оқиғаларын қолдануға болады. 
2.Style қасиетіне Simple Combo мәні орнатылғанда тізім кәдімгі ашық күйінде шығады.Егер тізімдегі қатарлар тізім өлшемінен көп болса, онда тізімнің астыңғы қатарларын көру үшін қызмет атқаратын тік айналдыру белдеушесі орнатылып шығады. 
3.Style қаситіне Drop Down List мәні орнатылғанда тізім алаңының түрі Drop Down Combo мәні орнатылғандай шығады, одан айырмашылығы текст алаңына әріп енгізсе болды, сол әріптен басталатын қатар таңдалады.

Тапсырма 9.

  Құрастырылған  тізім арқылы Қазақстандық спортшылардың  жазғы олимпиадалар да қол  жеткізген табыстары туралы мәлімет  шығару қосымшасын жасау.

9- тапсырманы орындау  барысы.

1.Формаға Combo1 және Label1 объектілерін орналастырыңыз. Combo1 объектісінің Text қасиетіне «Қалалар», ал Label1 объектісінің Caption қасиетін тазалаңыз. 
2.Форманы екі рет шертіп, код терезесінде Қазақстандықтардың өз алдына дербес мемлекет болып қатысқан Атланта және Сидней олимпиадаларынан тұратын тізімді толтырыңыз. 
Private Sub Form_Load () 
Combo1.Addltem “Атланта” 
Combo1.Addltem “Сидней” 
End Sub 
3.Combo1 объектісін екі рет шерту арқылы код терезесіне өтіп, оқиғалар тізімінен Click оқиғасын таңдаңыз да, төмендегі процедураны толтырыңыз. 
Private Sub Combo1_Click () 
P= Combo1.List Index 
Select Case P 
Case 0: 
Label1.Caption= “В.Жиров ” & “А.Парыгин ”_ & “Ю.Мельниченко” 
Case1: Label1.Caption= “Б.Саттарханов ”_ & “Е.Ибрагимов ” & “О.Шишигина” 
End Select 
End Sub 
4.Қосымшаны іске қосыңыздар, нәтижелер төмендегі суреттегідей болуы керек.

Тапсырма 10.

 Құрастырылған  тізім арқылы текст алаңына  шығатын жазу шрифтерінің әртүрлі  параметрлерін орнату программасын  құрыңыз.

10- тапсырманы орындау  барысы.

1.Форманың ортасына  Text1 объектісін орналастырып Multi Line қасиетіне “True” мәнін орнатыңыз. 
2.Форманың жоғарғы жағына шрифт аттарынан тұратын Combo1 және кегльдерінен(биіктіктерінен) тұратын Combo2 объектілерін орналастырыңыз. 
3.Форманы екі рет шертіп, Combo1 және Combo2 объектілерінің тізімдерін толтырып, оларды Text1 объектісімен байланыстырыңыз: 
Text1.Font Name= Combo1.Text- текстCombo1 объектісінің көрініп тұратын қатарында жазылған шрифт үлгісімен жазылып шығады; 
Text1.Font Size= Combo2.Text-текст Combo2 объектісінің көрініп тұратын қатарында жазылған шрифт кеглінің өлшемімен шығады; 
Private Sub Form_Load() 
Combo1.Text= “Arial” 
Combo1.Addltem “Arial” 
Combo1.Addltem “Helv/Kazakh” 
Combo1.Addltem “Times/ Kazakh” 
Combo1.Addltem “Times New Roman” 
Text1.Font Name= Combo1.Text 
Combo2.Text= 8 
Combo2.Addltem 8 
Combo2.Addltem 9 
Combo2.Addltem 10 
Combo2.Addltem 11 
Combo2.Addltem 12 
Combo2.Addltem 14 
Combo2.Addltem 16 
Text1.Font Size = Combo2.Text 
End Sub 
4.Combo1 объектісін екі рет шерту арқылы код терезесін ашып, оқиғалар тізімінен Click оқиғасын таңдап, төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Combo1_Click () 
P= Combo1.List Index  
Select Case P 
Case 0: Text1.Font Name= “Arial” 
Case 1:Text1.Font Name= “Helv/Kazakh” 
Case2:Text1.Font Name= “Times/ Kazakh” 
Case3:Text1.Font Name= “Times New Roman” 
End Select 
Text1.Set Focus 
End Sub 
    Бұл процедураның орындалу барысында Text1 алаңындағы текст шрифтісінің жазылу үлгісі Combo1 тізімінен таңдаған шрифт атына сәйкес өзгереді(мысалы бірінші қатар таңдалса, онда Combo1.List Index= 1 және P=1, сондықтан: Text1.Font Name = “Helv/ Kazakh”).Ал процедураның соңғы қатарындағы Text1.Set Focus операторының орындалуы нәтижесінде Text1 объектісі қайтадан фокусқа кіреді.

5.Combo2 объектісін екі рет шерту арқылы код терезесін ашып, оқиғалар тізімінен Click оқиғасын таңдап, төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Combo2_Click() 
N= Combo2.List Index 
Select Case N 
Case 0:Text1.Font Size= 8 
Case1:Text1.Font Size= 9 
Case2:Text1.Font Size= 10 
Case3:Text1.Font Size= 11 
Case4:Text1.Font Size= 12 
Case5:Text1.Font Size= 14 
Case6:Text1.Font Size= 16 
End Select 
Text1.Set Focus 
End Sub 
  Бұл процедураның орындалу барысында Text1 алаңындағы текстің шрифтісінің кегль өлшемі Combo1 тізімінен таңдаған кегль өлшеміне сәйкес өзгереді(мысалы бесінші қатар таңдалса, онда Combo2.List Index= 5 және N=5, сондықтан: Text1.Font Size=14).Ал процедураның соңғы қатарындағы Text1.Set Focus операторының орындалуы нәтижесінде Text1 объектісі қайтадан фокусқа кіреді. 
6.Combo1 және Combo2 объектілерінің қатарына шрифт стильдерін өзгерту үшін қызмет атқаратын List1, List2, List3 объектілерін орналастырыңыз.Қасиеттер терезесінде олардың Multi Select қасиеттерінің мәнін “Simple” етіп орнатқаннан кейін, List қасиеттерінің алғашқы қатарына ретімен «Қ», «К» және «С» мәндерін жазыңыз. 
7.List1 объектісін екі рет шертіп, код терезесінде келесі процедураларды толтырыңыз. 
Private Sub List1_Click () 
If List1.Selected(0)= True Then_ 
Text1.Font Bold= True_ 
Else Text1.Font Bold= False 
End Sub 
8.List2 объектісін екі рет шертіп, код терезесінде келесі процедураны толтырыңыз. 
Private Sub List2_Click () 
If List 2.Selected(0)= True Then_ 
Text1.Fontltalic= True_ 
Else Text1.Fontltalic= False 
End Sub 
9.List3 объектісін екі рет шертіп, код терезесінде келесі процедураны толтырыңыз. 
Private Sub List3_Click () 
If List3.Selected(0)= True Then_ 
Text1.Font Underline= False 
End Sub 
10.Формаға түстер палитрасын топтастыру үшін  қызмет атқаратын Frame1 объектісін орналастырыңыз.Оның Bolder Style қасиетіне “0- None” мәнін орнатыңыз. 
11.Frame1 объектісінің үстіне Command1 объектісін орналастырыңыз.Оның Style қасиетіне  “1-Graphical” мәнін орнатыңыз да, Caption қасиетінің мәнін тазалаңыз. 
12.Command1 оюъектісінің үш көшірмесін алып жақтау ішіне қойыңыз.Нәтижесінде пайда болған Command1(0), Command1(1), Command1(2) және Command1(3) объектілерінің Back Color қасиеттерін ашып, олардың әрқайсысының фонына төрт түрлі түс беріңіз.Мысалы қара түс- Back, көк түс- Blue, қызыл түс- Red, сары түс- Yellow, жасыл түс- Green, т.с.с. 
13.Command1 объектілерінің кез- келгенін екі рет шертіп код терезесінде келесі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Command1_Click (Index As Integer) 
P= Index 
Select Case P 
Case 0:Text1.Fore Color= vbBlack 
Case1:Text1.Fore Color= vbBlue 
Case2:Text1.Fore Color=vbRed 
Case3:Text1.Fore Color=vbYellow 
End Select 
Frame1.Visible= False 
End Sub 
  Бұл процедураның орындалу нәтижесінде Text1 алаңындағы шрифт түстер палитрасынан таңдалған түске боялып шығады да, түстер палитрасы көзге көрінбей кетеді. 
14.Frame1 объектісінің жоғарғы жағына түстер палитрасын ашу үшін Command2 объектісін орналастырыңыз.Оның Caption қасиетіне «А» мәнін орнатыңыз да, келесі процедураны жазыңыз. 
Private sub Command2_Click () 
Frame1.Visible= True 
End Sub 
15.Қосымшаны іске қосып, текст алаңына әртүрлі жазу енгізіп, олардың шрифтерінің параметрлерін өзгертіп, нәтижесін тексеріңіз.

3.6.Timer компоненті.

Timer компоненті қосымша орындалғанда көзге көрінбейтін іс- әрекеттердің белгілі бір уақытта орындалуын қамтамасыз ететін компонент.Сондай- ақ бұл компоненттің көмегімен қосымшаларда ағымдағы уақыт пен мерзімі көрсетуге болады. 
Timer объектісінің негізгі қасиеттері: 
Interval- уақыт- өлшеуіш орнату, Timer объектісінің қанша уақыттан кейін іске қосылуын анықтайтын шама(мс) 
Enabled-ажырату.

Тапсырма 11.

  Форманың тақырыбына  және форманың ішіне ағымдағы  уақыт пен мерзімді шығаратын  қосымша жасау.

11- тапсырманы орындау  барысы.

1.Формаға Timer1, Text1 және Label1 объектілерін орналастырыңыз. Timer1 объектісінің Interval қасиетіне 500 мәнін беріңіз. 
2. Timer1 объектісін екі рет шертіп код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Timer1_Timer () 
Form1.Caption= Time & “     “ & Date 
Label1.Caption= Time 
Text1.Text= Date 
End Sub 
3.Қосымшаны іске қосып, шыққан нәтижені көріңіз.

Тапсырма 12.

  Форманың ортасындағы  жазу кішкене уақыт көрініп,  қайта жоқ болып кететін қосымша  жасау.

12- тапсырманы орындау  барысы. 

1.Формаға Timer1 және Label1 объектілерін орналастырыңыз. Timer1 объектісінің Interval қасиетіне 50 мәнін беріңіз. 
2.Форманы екі рет шертіп Label1 объектісінің Caption қасиетіне «Қалалық гимназия ұсынады» жазуын меншіктеңіз. 
Private Sub Form_Load () 
Label1.Caption= «Қалалық гимназия ұсынады» 
End Sub 
3. Timer1 объектісін екі рет шертіп код редактор терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Timer1_Timer() 
Label1.Visible= False 
End Sub 
4.Қосымшаны іске қосып, шыққан нәтижені көріңіз.Экранда «Қалалық гимназия ұсынады» жазуы кішкене уақыт көрініп, қайта жоқ болып кетуі тиіс.

3.7. Option Button және Check Box комппоненттері.

Option Button(ауыстырғыш) компоненті жанындағы ауыстырғыштарды орнату арқылы пайдаланушыға ұсынылған мәліметтер топтамасы ішінен тек бір вариантын ғана таңдауына мүмкіндік береді. 
Қосымша орындалғанда формада бір ғана ауыстырғыш қосылып тұрады.Бұл формаға бірнеше ауыстырғыштар тобын орналастырған жағдайларда қиындықтар туғызады.Сондықтан көбінесе ауыстырғыштарды олардың атқаратын функцияларына байланысты бірнеше топқа бөліп, әр топты бөлек- бөлек Frame компонентінің ішіне орналастырады.Сол кезде формадағы әр Frame компонентінің ішінде орналасқан ауыстырғыштар тобының біреуі іске қосылып тұрады. 
Option Button объектісінің негізгі қасиеттері:  
Caption қасиетіне ауыстырғыштардың не үшін қызмет атқаратыны жазылады. 
Style- ауыстырғыштың түрін өзгерту(0- Standard, 1- Graphical), 0- режимде ауыстырғыш кәдімгі түрінде, 1- режимде ауыстырғыш түрі батырма секілді өзгереді. 
Value- формада немесе қосымша орындалғанда ауыстырғыштың іске қосылуын орнату, егер бір ауыстырғыштың мәніне True орнатылса, онда алдында іске қосылып тұрған басқа ауыстырғыштың мәні False болып өзгереді. 
  Тармақталу процестерінде көбінесе осы соңғы Value мәніне байланысты шарттар құрылады.Қосымша орындалып жатқанда ауыстырғыштың іске қосылуын тышқан құрылғысының батырмасын басу арқылы орнатылады.Сондықтан Value мәнінің өзгеруі Click оқиғасы арқылы анықталады. 
Check Box(жалауша) компоненті пайдаланушыға ұсынылатын топтамалар ішінен бір немесе бірнеше вариант таңдауына мүмкіндік береді.Бұл объектінің негізгі қасиеттері ауыстырғыш қасиеттерімен бірдей келеді.Айырмашылығы Value қасиетінің үш мән қабылдай алуында ғана. 
Value қасиетінің мәндері: 
0- Unchecked- объектінің жалауша орнатылмаған күйі. 
1- Checked- объектінің жалауша орнатылған күйі. 
2- Grayed- объектінің белгісіз күйі, орнатылған жалаушы көмескіболып көрінеді. 
  Сондай- ақ формада жалаушаларды ауыстырғыш объектілері секілді Style қасиетінің мәнін өзгерту арқылы батырма ретінде пайдалануға болады және процедураларда объектілердің жалаушалардың орнатылу- орнатылмауына байланысты программа құрылады.

Тапсырма 12.

  Формада орнатылған  ауыстырғыштар мен жалаушалар арқылы текстің жазылу үлгілерін орнататын қосымша жасау.

12- тапсырманы орындау  барысы.

1.Формаға суреттегідей  етіп Option1, Option2, Option3, Option4, Check1, Check2 және Text1 объектілерін орнатыңыз. 
2. Option1, Option2, Option3, Option4 объектілерінің Caption қасиеттеріне ретімен «Қара», «Қызыл», «Жасыл» және «Көк» мәндерін беріңіз. 
3. Check1, Check2 объектілерінің Caption қасиеттеріне ретімен «Қалың» және «Курсив» мәндерін беріңіз. 
4.Text1 объектісінің Text қасиетіне «АаӘәБбВв» мәнін орнатыңыз, ал Locked қасиетіне True мәнін орнатыңыз. 
5.Option1 объектісін екі рет шертіп, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Option1_Click () 
Text1.Fore Color= vbBlack 
End Sub 
6.Option 2 объектісін екі рет шертіп, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Option2_Click () 
Text1.Fore Color= vbRed 
End Sub 
7.Option3 объектісін екі рет шертіп, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз.  
Private Sub Option3_Click () 
Text1.ForeColor=  vbGreen 
End Sub 
8. Option4 объектісін екі рет шертіп, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Option4_Click () 
Text1.ForeColor= vbBlue 
End Sub 
9. Check1 объектісін екі рет шертіп, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз.  
Private Sub Check1_Click () 
Text1.Set Focus 
End Sub 
10.Check2 объектісін екі рет шертіп, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private sub Check2_Click () 
Text1.Set Focus 
End Sub 
11.Text1 объектісін екі рет шерткеннен кейін оқиғалар тізімінен Got Focus оқиғасын таңдап, код терезесіне төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Text1_Got Focus () 
If Check1.Value= Checked then Text1.font Bold= True_ 
Else Text1.Font Bold= False 
If Check2.Value= Checked Then Text1. Fontltalic= True_ 
Else Text1.Fontltalic= False 
End Sub 
12.Қосымшаны іске қосып, шыққан нәтижелерді тексеріп көріңіз.

Тапсырма 13.

  Формада орнатылған  ауыстырғыштар мен жалаушалар  арқылы Жапония мен Кореяда  өткен футболдан «Әлем кубогы»  үшін жарысқа қатысушылардың  алдын- ала қай елде және  қандай топта өнер көрсеткендері  жайлы мәлімет шығаратын қосымша  жасау.

13- тапсырманы орындау  барысы.

1.Формаға суреттегідей  Frame1 және Frame2 объектілерін орнатыңыз.Frame1 объектісінің Caption қасиетіне «Елдер» мәнін орнатыңыз. 
2.Frame1 объектісінің үстіне Option1 және Option2 объектілерін орналастырып, олардың қасиеттеріне ретімен «Жапония» және «Корея» мәндерін  беріңіз. 
3.Frame2 объектісінің Caption қасиетіне «топтар» мәнін беріп, Visible қасиетіне False мәнін орнатыңыз да, оның үстіне Option3 объектісін қойып, оның Frame2 объектісіне 3 көшірмесін алып қойыңыз.Содан соң формаға Frame2 объектісінің көшірмесін алып қойыңыз. 
4.Нәтижесінде формада Frame2(0) және Frame2(1) екі объектісін аламыз. Frame2(0)  объектісінде- Option3(0), Option3(1), Option3(2), Option3(3), ал Frame 2(1) объектісінде Option3(4), Option3(5), Option3(6), Option3(7) объектілері орналасады. 
5. Option3объектілерінің индекстерінің ретімен олардың Caption қасиеттеріне «А тобы», «С тобы», «Ғ тобы», «Н тобы», «В тобы», «D тобы», «Е тобы» және «G тобы» мәндерін беріңіз.Соңынан Frame2(0) және Frame2(1) объектілерін бірінің үстіне бірін орналастырыңыз. 
6.Формаға List1 объектісін орналастырып Visible қасиетіне False мәнін орнатыңыз. 
7.Формаға Command1 объектісін орналастырып, оның  Caption қасиетіне «Командалар» мәнін беріңіз. 
8.Форманы екі рет шертіп, ешқандай ел не топ таңдалмаған жағдайда экранға тізімнің шықпауы үшін төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Form_Load () 
P= 8 
End Sub 
9.Код терезесінің General бөлігінде Р-ны сипаттап кетіңіз. 
Dim P As Integer 
10.Формадан Option1 объектісін екі рет шертіп, код терезесінде төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Option1_Click () 
Frame2(0).Visible= True: Frame2(1).Visible= False 
End Sub 
11. Формадан Option2 объектісін екі рет шертіп, код терезесінде төмендегі процедураны жазыңыз. 
Private Sub Option2_Click () 
Frame2(1).Visible= True: Frame2(0).Visible= False 
End Sub 
12.Формадан Command1 объектісін екі рет шертіп, код терезесінде төмендегі процедураны жазыңыз.