Кіріспе

 

                                              (2.51)

 

(2.51) формуласын пайдалана  отырып есептей

 

 Гн

 

Дросельдің орталығындағы  саңылаудың толық ұзындығы деп алып, орталықтың қиылысың орам саның және орамның өткізгішін d диаметрін табамыз

 

                                                                   (2.52),

 

                                                (2.53),

 

                                         (2.54)

 

(2.52 - 2.54) формулалары арқылы төмендегідей есептеулерді жүргіземіз

 

 

 

 

Орамның қимасы

 

                                           (2.55)

 

 

 

(2.55) формуласы арқылы  төмендегі есептеулерді жүргіземіз

 

 

 

есептеуінен А қосымшасынан пластина түрін таңдап аламыз Ш10 . Каркастың қабырғалары мен оқшаулағыштардың төсегіштерінің алатын көлемін ескере отырып, қиылысу орамның қиылысуынан үлкенірек болу керек. Алынған пластиканың түріне байланысты стержень орталығының ені а=1см, b=0.65.

 Жүктіктегі түзетілген  кернеудің шамасын тексереміз. Ол  үшін орамен орташа ұзындығы және орамның сымының кедергісін анықтаймыз.

 

                                                                    (2.56),

 

                                                                   (2.57)

 

(2.56 - 2.57) өрнегі арқылы келесі есептеулерді жүргіземіз

 

 

 

осыған байланысты екі  бөлімді фильтрдегі кернеудің төмендеу

 

                                            (2.58)

 

(2.58) формуласын пайдалана  отырып, кернеуді анықтаймыз

 

 

және жүктегі кернеу

 

                                         (2.59)

 

(2.59) формуласы арқылы  жүктегі кернеуді табамыз

 

2.4 Күшейткіштері көбейтілген  түзеткіштерді есептеу

 

Берілгені: Uно=290 В; I₀ =18 мА; U₁=127 В; .

Көбейтілген каскадтар  мен диод типтерін тандау. Қажетті  кернеу U₂ мәні кернеу U₁ мәніне жақын немесе одан бірнеше есе аз (U₂ ≤U₁) болатын каскад сандарын тандаған дұрыс. Осындай жағдайда қорек көзіне трасформаторсыз қосылу сызбасын қолданған жөн

 

                                                                                             (2.94)

 

үшін формуладағы кернеу U₂  орнына кернеу U₁ мәнін қойып, каскад санын анықтаймыз

 

                                                                                     (2.95)

 

(2.95) формуласы арқылы каскад санын есептейміз

 

 

мұндағы

 

                                          (2.96)

 

(2.96) формуласы арқылы кернеуді есептейміз

 

 

n=3 қолданамыз. Осыдан

 

                                            (2.97),

 

                                             (2.98)

 

(2.97 - 2.98) формуласы арқылы кернеуді есептейміз

 

 

 

Орташа ток

 

I_орт= I₀=18мА                                           (2.99)

 

U_кері=300 В, I_орт =100 мА, R_i=5 Ом болатын Д208 типті диодты таңдаймыз (Қосымша А).

Кернеу U₂  кернеу U₁-ден біршама аз болғандықтан қорек көзіне  трансформаторсыз қосылу түзеткішті қолданамыз.Түзеткіштің шығу кезіндегі U₂-ге тең кернеуді алу үшін қосалқы резизторды R_қос қосылады.

Осы кедергіні тәжірбие жүзінде анықтау оңай.

Фильтрді есептеу. Конденсатор сыйымдылығын анықтаймыз

 

                                (2.100)

 

(2.100) өрнегі арқылы конденсатор сыйымдылығын анықтаймыз

 

 

Конденсатордың шеткі  кернеуі

 

                                                 (2.101),

 

                                       (2.102)

 

(2.101 - 2.102) формулалары арқылы шеткі кернеуді анықтаймыз

 

 

 

Фильтрге кіру кезіндегі  кернеудің соқтығысу коэффиценті

 

                                     (2.103)

 

(2.103) өрнегі арқылы кернеудің соқтығысу коэффициентін анықтаймыз

 

 

Берілген К_п.кір=0.3% тегістеу коэффиценті

 

                                          (2.104)

 

(2.104) формуласы арқылы есептейміз

 

19.7

 

тегістеу коэффиценті  бар фильтр қажет. Бірдеңгейлі R_С – фильтірін таңдаймыз (q<25, I₀< 20мА)

 

R_ФС_ф= 3· q                                             (2.105)

 

(2. 105) формуласы арқылы төмендегі өрнекті есептейміз

 

R_ФС_ф=3·10³·20=60·10³ Ом мкФ

 

Шартты қанағаттандыратын  фильтрге түсетін мүмкін кернеуден R_ф кедергісін таңдаймыз

 

R_ф =                                    (2.106)

 

(2.106) формуласы арқылы есептейміз

 

R_ф =

 

Осыдан

 

C_Ф =                                             (2.107)

 

 

 

 

(2.107) формуласы арқылы конденсатор сыйымдылығын есептейміз

 

C_Ф =

 

Шекті кернеулі

 

U_c ≥ 1.2U_H0                                              (2.108)

 

(2.108) формуласын пайдаланып, шеткі кернеуді анықтаймыз

 

U_c ≥ 1.2U_H0 = 1.2·290=348B

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

 

Қарастырылған барлық тұрақтандырғыштар U_кір тұрақсыздығын тек желілік кернеу тербелістерінің баяулығынан ғана емес, сонымен қатар электронды тегістегіш сүзгі ретінде орындалған түзеткіштен кейін U_вх пульсациясының есесінен нәтижелі түрде азайтады. Сондықтан тұрақтандырғыш кірісінде салыстырмалы түрдегі кернеудің жоғары пульсация деңгейі рұқсат етіледі.

Параллель және тізбектей қосылған тұрақтандырғыштардың мәнді кемшіліктері, реттеуші транзистродағы үлкен қуат жоғалтулары, және соның салдары ретінде ПӘК-нің төмендеуі.

ПӘКін жоғарытауға ұмтылыс, импульсті реттеуішті тұрақтандырғыштың пайда болуына әкелді. Реттеуші элементі периодты түде тұйықталатын кілт (ереже бойынша транзистор кілттік режимде) жүктемені U_кір тұрақты кіріс көзінің кернеуіне қосады да, ол импульсті деп аталады.  Егер кілтті қосу периодында Т, t_қос уақытының ішінде кілт тұйықталған қалыпта тұрса, онда, жүктемедегі тұрақты кернеу құраушысы

Түзеткіштер шығысында тұрақты кернеу алу керек болатын жағдайдағы ЕЭҚК-тің барлық құрылымдық сұлбаларына кіреді. Бір фазалық түзеткіштердің жүктеменің таза активті сипаты мен диод пен трансформатор шартының идеалды кезіндегі жұмысы қарастырылды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1. Аккабаков А.Б., Тастенов А.Д., КошербаевТ.А, Расчет однофазного стабилизированного источника питания. Методические указания. Павлодар, 2005-34с.
2. Денисов Н.П. Электроника. Элементы электроники, цифровая электроника. Часть 1:  Учебное пособие. - Томск: Томский межвузовский центр дистанционного образования, 2001. - 131 с.: ил.
3. Карлащук В.И. Электронная лаборатория на IBM PC. Программа Electronics Worcbench и ее применение. - М.: "Солон-Р", 2000. - 506 с.: ил.

 

 

 

Қосымша А

 

 Кесте 1 – Пластина  типтері

Пластина типі	Өлшемдер				Шектері QcQo, см
	Ортаңғы оқтаманың ені а, см	Терезе ені, b, см	Терезе биіктігі h, см	Терезе ауданы Qo=bh, см2
Ш-10	1	0,5	1,5	0,75	0,75-1,5
Ш-10	1	0,65	1,8	0,17	1,17-2,34
Ш-10	1	1,2	3,6	4,32	4,32-8,64
Ш-12	1,2	0,6	1,8	1,08	1,56-3,12
УШ-12	1,2	0,8	2,2	1,76	2,53-5,06
Ш-12	1,2	1,6	4,8	7,68	11,1-22,2
Ш-14	1,4	0,7	2,1	1,47	2,88-5,76
Ш-14	1,4	0,9	2,5	2,25	4,41-8,82
Ш-15	1,5	1,35	2,7	3,65	8,21-16,4
Ш-16	1,6	0,8	2,4	1,92	4,91-9,82
УШ-16	1,6	1	2,8	2,8	7,17-14,3
Ш-18	1,8	0,9	2,7	2,43	7,87-15,7
Ш-19	1,9	1,2	3,35	4,02	14,5-29
Ш-20	2	1	3	3	12-24
Ш-20	2	1,7	4,7	7,99	32-64
УШ-22	2,2	1,4	3,9	5,46	26,4-52,8
Ш-25	2,5	2,5	6	15	93,7-180,7
Ш-25	2,5	3,15	5,8	18,3	114-228
Ш-28	2,8	1,4	4,2	5,88	46,5-93
УШ-30	3	1,9	5,3	10,1	91-182
Ш-32	3,2	3,6	7,2	25,9	265-530
УШ-35	3,5	2,2	6,15	13,5	165-330
УШ-40	4	2,6	7,2	18,7	300-600

 

 

 

 

Қосымша Б

 

Кесте 2 – Түзеткіш диодтар

 

 

Диод типі
Д7А	50	300	2
Д7Б	100	300	2
Д7В	150	300	2
Д7Г	200	300	2
Д7Д	300	300	2
Д206	100	100	5
Д207	200	100	5
Д208	300	100	5
Д209	400	100	5
Д210	500	100	5
Д211	600	100	5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша В

 

Кесте 3 – p-n-p үлкен қуатты транзисторлар

Типі
П201АЭ	1,5	40	30	0,4
П201Э	1,5	20	30	0,4
П202Э	2	20	55	0,4
П203Э	2	-	55	0,4
П207	25	5…15	40	16