Ескертпелі санитарлық қадағалау

   Салынып жатқан нысандарда құрылыс-монтаждау жұмысына паспорт-журнал арналады,онда құрылыстың барлық жүру барысы, барлық тәртіп бұзылған жағдайлар мен оны дұрыстаған жұмыстар тіркеледі. Авторлық, техникалық, санитарлық  және басқа өкілдер  паспорт-журналға құрылыс бойынша өз ұсыныстары мен шағымдарын жазуына болады және оның орындалуын қадағалайды.

   Себебі бар барлық кемшіліктер мен өзгертулер аталуы керек. Сонымен қатар, жіберілген кемшіліктердің қандай санитарлық маңызы бар екені және қоршаған орта мен жұмысшыларға әсер ететін қолайсыз жағдайларды жою бойынша қандай шаралар керек екенін: жұмысшылар жағдайын (құрылыс жұмыстарының механизациясы, ауыз сумен қамтамасыз ету, санитарлық-тұрмыстық қамсыздандыру) белгілеу керек.

    Құрылыс-монтаждау жұмыстары жобадан ауытқыған кезде МСЭҚ маманы берілген үлгіде санитарлық нормалар мен ережелердің бұзылуы туралы хаттама толтырылады; құрылысты басқарушыға жазба түрінде бұзылыстарды жою талаптары беріледі де, мемлекеттік санитарлық қадағалау органдарының міндеттері мен құқықтарына сәйкес басқа да керекті, құрылысты тоқтатуға дейін баратын әкімшілік шаралар қолданылады.

10.ҚҰРЫЛЫСЫ АЯҚТАЛҒАН ЖӘНЕ ҚАЙТА САЛЫНҒАН НЫСАНДАРДЫ ПАЙДАЛАНУҒА БЕРУ КЕЗІНДЕГІ ЕСКЕРТПЕЛІ САНИТАРЛЫҚ ҚАДАҒАЛАУ

Бюджеттік қаржыландырылған нысандарды қабылдау мен пайдалануға  енгізу қабылдау коммисиясымен бірге, бір уақытта жүзеге асырылады. Ол нысанды пайдалануға жіберместен 30 күн бұрын құрылады. Комиссия құрамына аумақтық Мемлекеттік санитарлық қадағалау органының өкілі кіреді. Комиссия шешімі акт түрінде бекітіледі. Жергілікті билік органдарында нысанды пайдалануға жіберу акттың бекітілген уақытынан бастап  мерзімі 5 жұмыс күні ішінде тіркелінеді. Ал бюджеттен тыс қаржыландырылған нысандарды қабылдау мен пайдалануға енгізу бір уақытта өтпейді. Тапсырыс беруші келісім шарт бойынша бас мердігерден нысанды қосымша бақылау мүшесінен тыс қабылдай алады. Бірақ өндірісті пайдалануға жіберуді тіркеу территориалды Мемлекеттік санитарлық бақылау органдарының қорытындысын алғаннан кейін, жергілікті билеу органдарымен іске асырылады.

Аяқталған құрылыс нысандарын пайдалануға қабылдау кезіндегі қадағалау жүргізудің тәртібі. Аяқталған құрылыс нысандарын  пайдалануға  енгізу мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық бақылау мүшелерінің санитарлық нормаларға сәйкес қорытындысы бойынша ғана қабылданады.  Құрылысы аяқталған нысандарды қабылдаудың реттік тәртібі «Аяқталған нысандардың уақытша қабылдау туралы жағдайы» сәулет және құрылыс сұрақтары бойынша ҚР комитетімен анықталады. Бюджеттік қаражатталған нысандарды пайдалануға қабылдауды бастапқыда айтылғандай жүргізіледі. Ал құрылысты қаржыландырудың өзге түрінде қабылдау комиссиясын құру жайында шешімді құрылыстағы тапсырыс беруші шешеді.

Құрылыс аяқталған соң, қабылдау комиссиясының жұмысын ұйымдастыру уақытында, тапсырыс беруші хат түрінде (немесе телефонограммамен) МСЭҚ органдарын хабардар етеді. Эксплуатациялық қабылдауға, бекітілген жобаға сәйкес  бөлек ғимараттар,құрылыстар және жеке пускілік кешендерді беруге талап етіледі.

Нормативті  құжаттарға сәйкес тапсырыс беруші пускілік кешен бойынша жұмыстық қабылдау комиссиясын құрады, ол жайында МСЭҚ және басқа да қатысы бар мекемелерге 5 күн бұрын хабарлама береді.

Берілген  жұмыс тәртібі бойынша қабылдау комиссиясының мүшесі болып МСЭҚ-ң  органының маманы немесе жетекшісі (орынбасары) бола алады, арнайы рұқсат етілген қол таңбасымен бекітіледі.

Қабылдау  комиссиясына енген мамандар орындалған құрылыс-монтаж жұмыстарының сәйкестігін тексереді, еңбек жағдайын қорғау, жобалық-сметалық құжаттар, санитарлық нормалар мен ережелер бойынша қоршаған ортаны қорғау, тапсырыс беруші тұлғаның қабылдау-өткізу құжаттарын қарастырады.

Қажет болған жағдайда МСЭҚ мүшелері қабылдау комиссиясының жұмысы кезінде гигиеналық профильдегі ғылыми зерттеу институтынан және жобалық, технологиялық институттардан кеңес ала алады. Жұмысшы комиссиясының нәтижесі бойынша аяқталған объектінің дайын болуы жайында акт толтырылады (жұмысшы комиссиясының актісі), оған МСЭҚ органының өкілі ешқандай кемшіліктер жоқ және жұмысқа жарамды деп қол қояды. Егер қандай да бір санитарлық және гигиеналық маңызы бар кемшіліктер немесе қателер пайда болса, олар жайында жұмыс комиссиясының акт қосымшасында ескерілуі керек. Бұл жағдайда актке қол қойылмайды.

Мемлекеттік қабылдау комиссиясы аяқталған құрылыс  нысанын тек барлық кемшіліктері және қателіктері түзелген жағдайда ғана пайдалануға алады. Өндірістік мақсаттағы нысандарды пайдалануға алу жайында қабылдау комиссиясын бекітілген мерзімге дейін 3 ай бұрын бекітеді.

Қажет болған жағдайда МСЭҚ мүшелері жеке гигиеналық көрсеткіштер бойынша қосымша зерттеу  жүргізеді . Қорытынды шығару мерзімі 7-жұмыс күніне дейін, қосымша зерттеу жүргізген жағдайда 14-күнге дейін.

Қорытынды дайындар алдында тапсырыс берушінің  нысанның пайдалануға дайын екенін, жобаға сәйкес келуін, нормалар мен ережелерге сәйкес келуін растайтын құжаттарды,пайдалануға сәйкес шарттардың орындалу мен санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылықты қамтамасыз ету құжаттарын және де келесілерді тексереді:

• жоба қуаттылығына енгізетін жұмыстардың сәйкестігі жөніндегі анықтама қағазы;
• жұмысшы комиссиясы барысында анықталған кемшіліктердің жойылуы жайындағы анықтама;
• нысанның мемлекеттік қабылдау комиссиясына енуіне байланысты жұмыстық қабылдау комиссиясының актісі.
• өндірістік мақсаттағы нысанның пайдалануғаға жіберілу барысындағы құрылуы және қайта салынуы бойынша жобалық құжаттар; осы құжат бойынша эксперттік ұжымның қорытындысы;
• желдету жүйесінің, атмосфераға шығарылатын өндірістік заттарды тазарту, жарықтандырғыш құралдар, жылыту жүйесі, жылу жіберетін және жылудан қорғайтын экрандар, фрамугты ашу және жабу кезіндегі дистанционды басқару, тік шыныланған жарық аэрационды шамдар, шаңнан қоғайтын және арнайы киімнің дегазациясының камералары, су және жылумен қамтамасыз ету жүйесі, канализация және т.б техникалық материалдары;
• санитарлық - техникалық және санитарлық-тұрмыстық жабдықтардың жұмысы жайындағы мағлұматтар (бүркіткіш бөлме, әйелдердің жеке бас гигиена бөлмесі, араластырғыштар және т.б.), тамақтану орны, үй мен қоғамдық ғимараттармен қамтамасыз етуі.
• қалалық эксплуатациялық ұйымдардың ыстық және суық сумен жабдықтау, канализация, жылумен қамтамасыз ететін сыртқы коммуникациялардың кәсіпорынның дұрыс эксплуатациясын қамтамасыз ете алатыны, қолданысқа жіберілгені екенін көрсететін анықтама (бар коммуникацияға жаңа құрылыс кәсіпорнын қосқанда);
• су құбыры, канализация, жылу жүйесі, ыстық сумен қамтамсыз ету жүйелерінің пайдалануға қабылданғаны жөніндегі акт;
• ағынды суды тазарту және газды ұстағыш құрылғыларды қабылдау  жөніндегі акт, және олардың жобаға сәйкес жұмыс істеуі;
• шудың әсерінен, вибрация, шаң, зиянды заттар, түрлі сипаттағы өндірістік сәулеленулер және басқа да зиянды факторлардан қорғау шараларын жүргізгенін растайтын материалдар;
• шуды, вибрацияны, электромагнитті алаңдарды, жарықтандыруды, микроклиматты, радиацияны  инструменталды өлшеу, сонымен қатар қоршаған ортаның, ауыз судың талдауы жүргізілуі жайындағы мағлұматтарды тапсырыс берушінің орындауы және салынған құрылғылардың гигиеналық тиімді болуы туралы мәліметтер;

Аяқталған құрылыс нысандарды пайдалануға жіберу туралы мемлекеттік қабылдау комиссиясының актісіне мынадай шарттар бойынша қол қойылады: егер еңбек жағдайы қауіпсіз болса, санитарлық нормалар мен ережелер сақталса, табиғатты сақтандыру шаралары жүргізілсе.

Егер  қабылданып жатқан нысанда, еңбек жағдайының санитарлық-гигиеналық шарттарын нашарлататын бітпеген ақаулар болса, санитарлық-гигиеналық нормалар мен ережелер сақталмаса, табиғатты сақтандыру шаралары жүргізілмесе ж т.б,онда бас мемлекеттік санитарлық дәрігер (оның орынбасары) мемлекеттік қабылдау комиссиясының актісіне қол қоймайды. Бұл кезде жедел түрде тапсырыс берушіге, мердігерге, жоғарыда тұрған Мемлекеттік санитарлық қадағалау органдарына қабылдау комиссиясының актісіне қол қойылмағаны жөнінде хабардар етеді.

Бас мемлекеттік  санитарлық дәрігер (немесе орынбасары) мердігер қабылдау кезінде ескерілген санитарлық-гигиеналық кемшіліктер түзелгені туралы хабарлаған соң ғана қайталама мемлекеттік қабылдау комиссиясының жұмысына мүше болып қатысады.

Шет ел лицензиясы бойынша немесе комплексті импортты құрал –жабдықтар базасы бойынша, құрылыс жүргізу, нысандарды эксплуатацияға қабылдау, шет ел фирмаларының өкілдері қатысуымен жасалған жөндеуге алынған жабдықтарды тексеру ҚНжЕ бойынша жүргізіледі. Нысандарды мемлекеттік санитарлық қадағалау комиссиясы бойынша қабылдау, тапсырыс берушілердің өкілдері мен шет ел фирма -тасымалдаушыларының келісім шартында айтылған жұмыс міндеттерін орындауы жөнінде хаттамаға қол қойғаннан соң ғана жүзеге асады.

Кәсіорын  дирекциясының бекітуі бойынша аса үлкен емес нысандарды пайдалануға қабылдау МСЭҚ органдарының маңызды жұмысы болып саналады. Жоспарлануы, технологиясы өзгерген бөлмелерге толық кешенді гигиеналық зерттеу жүргізеді. Себебі, тек осы көрсеткіш қана жұмыскерлер үшін қауіпсіз еңбек шарттарын көрсете алады.

Нысанды салу немесе қайта құрылысынан кейін, СанЕжН бойынша және ҚР нысандарды пайдалануға қабылдау кезіндегі ережелері бойынша жаңа салынған нысандарға санитарлық қадағалау жүргізеді.

Өндіріс орнында қауіпсіз еңбек жағдайы қамтамасыз етілмесе бірде-бір мекеме пайдалануға қабылдануға алынбайтынын ескерген жөн.

Жаңа  және қайта құру нысандары ауа мен судың ластануынан қорғайтын қажетті құралдармен қамтамасыз етілмесе, кері әсерін тигізетін факторлары болса, еңбектің қауіпсіздігі мен санитарлық-гигиеналық жағдайларды нашарлататын ақаулар болса, Мемлекеттік санитарлық қадағалау органдары, оларды пайдалануға тыйым салады.

Берілген  жобалық жоспардан немесе пускілік кешен құрамының ауытқуы бар өндірістік нысандарды пайдалануға  қабылдау жіберілмейді. Эксплуатацияға құралдар мен механизмдердің жұмысы тексерілмеген нысандар қабылданбайды.

Өндірістік  және өндірістік емес мақсаттағы нысандарды пайдалануға қабылдау кезінде Мемлекеттік санитарлық қадағалау органдары тексеріс бойынша жұмыстық және мемлекеттік комиссияға қатысады.

Тапсырыс  беруші- ұйымдастырушы мекеменің  бұйрығы бойынша құралған жұмыс  комиссиясының құрамына кіретіндер:

• тапсырыс берушінің өкілдері (комиссия төрайымы);
• бас мердігер;
• қосымша мердігерлік ұйым;
• эксплуатациялық ұйым;
• бас жоба құрастырушы;
• мемлекеттік санитарлық қадағалау органдары;
• мемлекеттік өрт сөндіруші органдары;
• табиғатты қорғау жөніндегі комитет;
• тапсырыс беруші ұйымның кәсіподақ немесе эксплутациялық ұйымы.

      Қабылдау комиссиясы бас мердігердің нысан пайдалануға қабыдануына дайын екенін көрсететін хаттық хабарламасын алған соң 5-күндік мерзімде құрылады. Тапсырыс беруші бас мердігермен ақылдаса отырып жұмыстың тәртібі мен уақытын анықтайды.

Мемлекеттік комиссия құрамына жоғарыда аталған  жұмыс комиссиясына қатысатын мекемелердің бірінші басшылары қатысады. Мемлекеттік қабылдау комиссиясы нысанды пайдалануға беру мерзіміне дейін 5-ай бұрын ұйымдастырылады.

Жоғарыда  аталған комиссияның (жұмыстық және мемлекеттік) жұмыстарындағы басты  бағыт болып сәйкесінше қажетті  құжаттарды қарастыру болып табылады.

Бас мердігер жұмыс комиссиясына келесі құжаттарды көрсетеді:

• құрылыстық –монтаж жұмыстарына қатысқан ұжымдардың тізімі, онда атқарылған жұмыс түрлері және берілген жұмысқа жауапты инженерлік-техникалық жұмысшылардың аты-жөні беріледі;
• нысанды қабылдауға бағытталған жобалық ұжымдардың жасаған құрылыс сызбаларының кешені, онда сызба бойынша атқарылған жұмыстар, өзгерістердың енгізілуі, құрылыстық –монтаж жұмыстарына жауапты жұмысшылардың аты-жөні көрсетіледі;

Атап  көрсетілген жұмыс сызбаларының кешені, құрылыс –монтаж жұмыстарын орындау кезінде пайдалынылған конструкциялар мен бөлшектер, техникалық паспорттар немесе материалдың сапасын көрсететін басқа да құжаттар, сертификаттар орындаушы құжат болып табылады.

• жеке конструкцияны аралық уақытта қабылдайтын жабық жұмыстарды куәландыратын актілер;
• жөнделген жабдықтарды жеке зерттеу жөніндегі акті;
• технологиялық құбырларды зерттеу, ішкі суық және жылы су құбыры, канализация, газ құбыры, желдету және жылу, сумен қамтамсыз етудің сыртқы жүйесі, жылумен қамтамасыз ету және дренажды құрылғылар жөніндегі актілер;
• жобаға сәйкес ғимараттың сыртқы қабырғасының  жерасты бөлімінен инженерлік коммуникациялардың ену мен шығу жерлерін тығыздауы орындалғаны жөніндегі акт;
• ішкі және сыртқы электр-құрылғыларың және электр желілерін зерттеу жөніндегі акті;
• телефонизация, радиофикация, телебейне, сигнализация, автоматтандыруды зерттеу жөніндегі акт;
• жұмыс өндіру және жобалық ұжымдардың авторлық бағалау, зерттеу материалдары және құрылыс барысында мемлекеттік және басқа да органдармен тексеру журналдары;

           Мемлекеттік қабылдау комиссиясына жоғарыда аталған құжаттармен сәйкес мыналарды жіберу тиіс:

• телефонизация, радиофикация, телебейне, сигнализация, автоматтандыруды зерттеу жөніндегі акті;
• жұмыс комиссиясымен табылған кемшіліктерді жою жөніндегі анықтама қағаз;
• жұмыс комиссиясымен құралған ғимараттарды, құрылғыларды, жөнделген өндірістік жабдықтарды және коммуникацияны  қабылдау актісі;
• соғылған ғимаратқа қайта қосулар енгізгенде, қосымша немесе қызмет көрсету мақсатында жасалған орнатылған ғимараттарға немесе құрылғыларға жоғарыда аталған комиссиялармен жасалған  актілер;
• жобалық-сметалық  құжаттар;
• жер телімін бөлу жөніндегі құжаттар;
• геологиялық ізденістер жайындағы материалдар (грунттық сулар талдауының нәтижесі, құрылыс аумағының гидрогеологиялық мағлұматтары, грунтты тексеру нәтижелері);
• жөнделген жабдықтардың паспорттары және басқа актілер, анықтамалар және материалдар.

Қабылдау  комиссиясының құрамына кіретін  Мемлекеттік санитарлық қадағалау  органдарының мүшелері желдету құрылғыларының, жасанды жарықтандырудың, шу мен вибрация тудыратын, шаң бөлетін, жылу туындататын өндірістік жабдықтардың және т.б зерттеу материалдарына және актілерге үлкен көңіл бөлу керек. Сонымен қатар, ағынды сулар мен өндірістік ауа құрамын зерттеу нәтижесін көрсететін құжаттарға мән беру тиіс.

Егер  тазартатын құрылғылардың және басқа  да жабдықтардың тиімділігі туралы мәліметтер болмаса, онда бұл талаптарды қанағаттандыратын қосымша құралдармен өлшеу және талдаулар жасауды талап ету керек.

Өндіріс орындарының немесе жеке объектілердің  электрожүйесімен және жылумен қамтамасыз етілуіне үлкен назар аударған жөн, бұл  тек өндірістік мақсатта ғана емес, сонымен қатар, санитарлық-гигиеналық жабдықтау үшін (желдету, жылу, ыстық сумен қамтамасыз ету, жарықтандыру жүйесі) қажет. Сонымен қатар, тазартқыш құрылғылардың және жабдықтардың фактілік тиімділігін жобаға сәйкес екенін тексеру қажет.

Маңызды орынды жұмысшылардың құрамы мен  санына байланысты санитарлық-бытовой  бөлмелер мен жабдықтардың нормаға  сәйкес келуін реттеу.

Нысанның  санитарлық салауаттылығын қамтамасыз ететін кешенді жұмыстар аяқталғаннан кейін, МСЭҚ мамандары акт құрастырады және нысанды пайдалануға енгізу мүмкіндігіне қорытынды береді.