Салықтық бақылаулар

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ  ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

ЕУРАЗИЯ ГУМАНИТАРЛЫҚ ИНСТИТУТЫ

Экономикалық  және математикалық  пәндер кафедрасы 
 
 
 
 

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙДАҒЫ САЛЫҚ ОРГАНДАРЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ-БАҚЫЛАУ ҚЫЗМЕТІ» 
 
 

                                                       Орындаған: Фк-4-12 тобының

                                            студенті Ахметова А.Т

                                                      Ғылыми жетекші: оқутышы

                                   Альжанаова С.М

                                       Қоғауға жіберілді:

                                 Жүкібай М.Ы.                 

                                           Кафедра меңгерушісі

                                    э.ғ.к., профессор 
 
 
 

Астана  2008

Мазмұны

Кіріспе

І. Салық органдары – салық жүйесінің басты буыны ретінде......................................................................

1. Салық жүйесі: түсінігі, құрылымы және құру принциптері.......
2. Салық органы қызметін ұйымдастыру......................................
3. Салық бақылау және оны жүргізудің негізі...............................

ІІ. Салық органдарының экономикалық-бақылау қызметінің қазіргі жағдайы..........................................

2.1 Қазақстан  Республикасының Салық органдары қызметінің қалыптасуы мен дамуы..................................................................

2.2 Салық  органдарның салықтарды дұрыс  есептеу мен уақытылы төлеуге  жүргізетін бақылау нәтижелеріне талдау............................

2.3 Салық  органдарының экономикалық-бақылау қызметінің тиімділігін бағалау..........................................................................

ІІІ Бөлім. Салық органдарының экономикалық-бақылау қызметін жетілдіру............................................

3.1 Салықтық  бақылаудың шетелдік озық тәжірибесі.....................

3.2 Салықты бақылауды жүргізу тиімділігін арттыру....................

Қорытынды.............................................................................

Қолданылған әдебиеттер тізімі....................................

ҚОСЫМШАЛАР 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе 

     Экономиканың  тұрақты дамуы үшін мемлекет межелеген  стратегиялық бағдарламалар мен  жобалар дер кезінде жүзеге асырылып отыруы тиіс. Оған қол жеткізуде  бюджет бүйірінің бүлкілдеп тұрғаны  аса маңызды. Ал бюджетке салықтың уақтылы түсіп отыруын және түсімдер көлемінің ұлғаюын қамтамасыз ету салық органдарының жұмысымен тікелей байланысты.

     Қазiр салық органдарының алдында маңызды мәселе салықты өндiрiп алудың дұрыстығына, уақыттылығына және толықтылығына бақылауды күшейту мен жетiлдiрудiң мәселесi тұр.

      Бюджеттерде қарастырылған шаралардың үздiксiз қаржыландыру республикалық және жергiлiктi деңгейлерде қаржылық ресурстардың жүйелi толтыруды талап етедi. Бұл негiзiнен жеке және заңды тұлғалардың салық және басқа мiндеттi төлемдердi төлеу есебiнен жүргiзiледi. Әрекет етушi  салықтық заң шығару және басқа нормативтiк актiлерге сәйкес төлеушiлер көрсетiлген төлемдердi белгiлi уақытта және белгiленген мөлшерде төлеуi мiндеттi.

     Дипломдық жұмыстың мақсаты:

     Қазіргі жағдайғы салық органдарының экономикалық-бақылау қызметтерінің мәнін ашу, бақылауына талдау, тиімділігін бағалау.

     Алға  қойылған мақсаттқа сәйкес келесідей міндеттер қалыптасады:

-   салық жүйесінің құрылымы және құру принциптерін түсініктеу;

-   салық органы қызметін ұйымдастыру;

-   салық бақылау және оны жүргізудің негізі;

- Қазақстан Республикасының Салық органдары қызметінің қалыптасуы мен дамуы;

- салық органдарның салықтарды дұрыс есептеу мен уақытылы төлеуге жүргізетін бақылау нәтижелеріне талдау;

- салық органдарының экономикалық-бақылау қызметінің тиімділігін бағалау;

     Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, қолданыланған әдебиеттер тізімінен құралған.

     Бірінші тарауда Салық органдары – салық жүйесінің басты буыны ретінде қарастыру, оның ішінде салық жүйесі: түсінігі, құрылымы және құру принциптері, салық органы қызметін ұйымдастыру, салық бақылау және оны жүргізудің негізіне тоқталамыз.

     Екінші  тарауда Салық органдарының экономикалық-бақылау  қызметінің қазіргі жағдайын бақылап  талдау жасау, соның ішінде Қазақстан Республикасының Салық органдары қызметінің қалыптасуы мен дамуы, Салық органдарның салықтарды дұрыс есептеу мен уақытылы төлеуге жүргізетін бақылау нәтижелеріне талдау жасау, Салық органдарының экономикалық-бақылау қызметінің тиімділігін бағалау.

     Үшінші  тарауда Салық органдарының экономикаық-бақылау  қызметін жетілдіру жолдары ұсынылған.

     Дипломдық жұмысқа қолданылған әдебиеттер Қ.Қ. Ілиясовтың, С. Құлпыбаевтың «Қаржы»  кітабынан, А.Д. Үмбеталиев, Ғ.Е. Керімбек «Салық және салық салу», С.М. Найманбаев «Салықтық құқық» кітабы, Қазақстан Республкасының Салық кодексінен, Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына Жолдауынан және интернеттен алынды.  
 

І. Салық органдары – салық жүйесінің басты буыны ретінде 

1. Салық жүйесі: түсінігі, құрылымы, және құру принциптері

 

     Қазақстанның  салықтық жүйесi 1991-1992 жылдары өте  маңызды экономикалық қайта құру кезеңiнде құрылып елiмiздегi экономикалық және әлеуметтiк дағдарыс, заң шығарудың  жүзеге асыруына жiберiлген, стаждық  мерзiмдерде, нақты салықтық қатынасы құқықтық реттеудiң болмауы – осының барлығы оның пайда болуына тiкелей әсерiн тигiздi.

     Салық жүйесі – салықтар, оларды белгілеу, қолдану, төлеу және салықтық міндеттемелердің орындалуына бақылауды қосатын  кешен. Яғни, салық төлеушілер мен мемлекеттің мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында бір – бірімен өзара байланысты болатын салықтардың жиынтығынан құралған жүйе. Салық қаржы категориясы ретінде «Теория финансов» еңбегінде қарастырған Б. Н. Сабанти салық жүйесіне мынандай анықтама береді: «Салық жүйесі – салықтардың өзі және олардың қатысуымен байланысты туындайтын қатынастар мен осы қатынастарды реттейтін салық органдарының жиынтығы».

     Салық жүйесінің негізгі бағыттары (принциптері):

1. табыстар тең болса, оған салынатын салық мөлшерлері де тең болуы керек;
2. салық мөлшері барлық кәсіпорындарға, меншік формасына, қызмет түріне қарамастан бірдей болады;
3. кешенді жүйеде салық салу әдістері тиімді қолдану керек;
4. жүйеде салық жеңілдіктері болады;
5. салық ерікті емес, нақты анықталған болу қажет, төлеу мерзімі, тәсілі, төлем сомасы әрбір салық төлеушіге және басқа тұлғаға анық болу керек;
6. әрбір салық салық төлеушіге ыңғайлы уақытта және тәсілмен алыну керек;
7. салықты минимумнан жоғары болған кезде ғана төлеу керек, яғни “төлем қабілеті” болуы қажет;
8. салық жеңілдіктері экономикалық саясаттың стратегиялық бағыттарына негізделеді;
9. салық жүйесі заңды түрде бекітіледі;
10. салық жүйесінің тұрақты болғаны тиімді;

           Бұл принциптердің  бұзылуы салықтардың ауыртпалығына, инвестициялық процестердің тежелуіне, қоғамдық бөлініске әкеледі. Әрбір салықтық жүйеде салықтан басқа алымдар да бар. Егер салықтар тек бюджеттік қорға түссе, онда алымдар біртұтас мақсатты сипатты иеленеді және мақсатты ақша қорларын қалыптастырады.

     Салық жүйесі дегеніміз - салық төлеушілермен мемлекеттің мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында бір-бірімен өзара байланысты болатын салықтардың жиынтығынан құралған кешен. Бұл жиынның құрамдас бөліктерін төмендегідей заңдық және нормативтік базадан тұрады:

1. Салықтық қатынастарды реттейтін ҚР салық кодексі, кодекске қосымша нұсқаулар, бұйрықтар, қаулылар.
2. Салықтарды құру мен салу әдістері.
3. Салықтық бақылау түрлері мен нысандары
4. Ұйымдар

     Салық қаржылық субкатегориялы болғандықтан, интеграциялық сипатта салық  жүйесіне мынандай анықтама беруге болады. Салық жүйесі дегеніміз ел аумағында әрекет  ететін салықтар, оны төлеу барысында туындайтын міндеттемелерді жүзеге асырумен байланысты салықтық қатынастар және осы қатынастарды реттейтін салық органдардың жиынтығы. Осы анықтамаға сәйкес салық жүйесі үш элементтен тұрады:

1. Салықтар.
2. Салықтық қатынастар.
3. Салық органдары.

           ҚР аумағында әрекет ететін міндетті төлемдер түрлері:

• Салықтар:

1. Корпоративті табыс салығы.

2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған құн салығы.
4. Акциздер

     4-1. Экспортталатын шикі мұнайға,  газ конденсатына рента салығы.

5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері.
6. Әлеуметтік салық.
7. Жер салығы.
8. Көлік құралдары салығы салық.
9. Мүлік салығы.
10. Ойын бизнесі салығы.

• Алымдар:

1. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркегені үшін алым.
2. Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеуге алған үшін алымдар.
3. Жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмлелерді мемлекеттік тіркелгені үшін алым.

     3-1. Жылжымалы мүлік кепілін және  кеменің немесе жасалып жатқан  кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркегені үшін алым.

4. Радиоэлектронодық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды мемлекеттік тіркелгені үшін алым.
5. Көлік құралдарын мемлекеттік тіркелгені үшін алым.
7. Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 11 желтоксандағы № 201-III Заңымен 61 баптың 1 тармағының 6, 6-1 және 7 тармақшалары алып тасталады.
8. Дәрі-дәрмек құралдаын мемлекеттік тіркелгені үшін алым.

     8-1.Туындылар мен сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды, туындылар мен абақтас құқықтар объектілерін пайдалануға лицензиялық шарттарды мемлекттік тіркеу үшін алым.

     9.Автокөлік  құралдарының Қазақстан Республикасының  аумағы арқылы жүру алымы.

     9-1. Бұқаралық ақпарат құралын ес  есепке қойғаны үшін алым.

     10. Аукциондардан алынатын алым.

     11. 61 баптың 11 тармағының ҚР 2003 жылғы  4 шілдедегі № 475-ІІ Заңымен алып тасталады.