Бағалау міндеттемелері, шартты активтер және шартты міндеттемелер

Мысалы,

Өндіруші  сатып алушыға  сату кезіндегі өнімнің үш түрінің  кепілдігін ұсынады. Кепілдік шарты  бойынша өндіруші сатып алынған  ағымдағы екі жылдың ішіндегі дисконтталмаған  60 мың тенге мөлшеріндегі резерв соңғы қаржылық үш жыл ішінде сатылған өнім бойынша есептелінген кепілдемелік қажеттілікке байланысты қабылданған. Осы шығындардың негізгі бөлігін келесі қаржылық жылға жіберілуі күтіледі.

Шартты міндеттемелер.

Есепті кезеңдегі әр шартты міндеттемелер класы үшін, компанияға шартты міндеттеменің мазмұнын қысқаша  ашып кету керек:

• Оның қаржылық қызметінің бағалық мағынасы:
• Сомаға қатысты анықталмағанды көрсету;
• Әр орналастыру мүмкіндігі.

Шартты активтер

Экономикалық қорытынды  бар жерде компания есепті кезеңге  қысқаша түсініктеме ашу керек. Барлық ақпараттардың кейбір жағдайларда  ашылуы компания жағдайына қатер  туғызуы мүмкін. Бұл жағдайда компания ақпараттарын ашпау керек.

Мысалы, ақпаратты ашудан босатылуы.

Компания бәсекелестермен  параға келіп, патент шартын бұзуға және зиян 100 млн сомасын бағасы үшін резерв мойындалған, бірақ ХҚЕС 37 қажет ететін ақпаратты ашпайды. Компания  100 млн. Мөлшерде зиянды қажет ететін патент шартын бұзу жөніндегі үрдісті жүргізеді.

Қорытынды

Осы ХҚЕС мақсаты мойындау критерийлері мен бағалау базаларын  қолдануды, сондай ақ қаржы есептілігін  пайдаланушылар олардың сипатын, уақытша  өлшемдері мен көлемін түсіну үшін қаржы есептілігіне ескертулерге жеткілікті ақпарат ашуды қамтамасыз етумен қорытындыланады:

• Бағаланатын резервтер;
• Шартты активтер;
• Шартты міндеттемелер.

Шарттардың орындалу сатысындағы  уақыты өткендерден басқа, егер тек  бұл шарттар ауыртпалық жасамаса, және басқа ХҚЕС жүретіндерден басқа, бағаланатын резервтерді, шартты міндеттемелерді және шартты активтерді есепке алғанда барлық ұйымдарда қолданылады. Осы стандарт актив құнын жарым жартылай шығарып алу үшін қолданылатын, нақтылы резервтерге қатысты қолданылмайды, және болашақта орындалуға жататын келісім шартта қарастырылмайды, немесе басқа да қаржылық есеп стандартының талаптарыымен сәкес келуін құратын резервтер, мысалы кейінге қалдырылған салықтық резервтер.

Резервтер анықталмаған сомма  міндеттемесі сияқты анықталады. Міндеттемелер  бұрынғы операциялар нәтижесінде  алынған экономикалық нәтиже жіберумен  байланысты анықталады. Бұл анықтама белгілі дәрежеде бір принциптерге негізделеді. Резерв пен кредиторлық  берешектер айырмашылығы міндеттемелер  соммасы деңгейімен жасалады.

Шартты міндеттемелер  анықталады, егер:

• Компанияда толық емес орналасқан болашақ шаралардың түсуімен дәлелденетін мүмкін міндеттемелер, немесе
• Қажетті деңгеймен бағаланбайтын жұмыс істейтін міндеттемелер.

Шартты актив бұл компанияның  толық бақылауында болмайтын  бірнеше анықталмаған болашақ шаралардың келіп түсуімен алдыңғы шаралар  нәтижесінде қалыптасатын актив  мүмкіндігі. Резерв бағалау ретінде  есепті кезеңге міндеттемелерді  реттеу шығындарының ең жақсы бағасы қолданылады. Берілген баға мүмкіндік  қорытынды диапазонына негізделеді  және тәуекел күмәнін қолданылады.

Резервті бағалау ретінде  есеп беру датасына міндеттемелерді  реттеуге қажетті, шығындардың ең жақсы  бағалауы қабылданады. Осы бағалау мүмкін нәтижелер диапозонында негізделген болуы мүмкін және ілеспелі тәуекелдерді және анықталмағандарды , сонымен қатар ақшалардың уақытша құнын, егер оның ықпал жасауы маңызды мағыналы болса ескеруге тиісті.

37 ХҚЕС сенімді бағалауды жүзеге асыру мүмкін емес міндеттемелер өте сирек кездеседі деп болжайды, бірақ осындай жағдайлар шынымен де орын алса, онда сондай міндеттемені шартты міндеттеме сияқты қарастыру қажет және қаржылық есептіліктерге ескертулерде ақпараттарды лайықты түрде ашу қажет.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1.  Қазақстан Республикасының конституциясы, 1995 жыл.
2. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы N 234 Заңы
3. Қаржылық   есеп  берудің   халықаралық   стандарттарына   сәйкес   қаржылық   есептілікті   құрастыратын    ұйымдарға   арналған   бухгалтерлік   есеп  шоттарының   жұмыс   жоспарын   дайындау   бойынша   нұсқау. Бико  баспа  үйі, Алматы, 2006 ж.
4. Нурсейтов Э.О. Ұйымдардағы  бухгалтерлік   есеп. ЛЕМ  баспасы, Алматы, 2006 ж.
5. Нидлз Б., Андерсен Х.,Колдуэлл Н., «Принципы   бухгалтерского  учета». Москва, 1996 г.
6. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.Ю., «Бухгалтерский   учет  на  предприятии».  Алматы, 2006 г.
7. Сейдахметова Ф.С. Қазіргі замандағы бухгалтерлік есеп.
8. Тулешова  Г.К. «Дамытылған  қаржылық  есеп»  Алматы  2005 ж
9. Халықаралық   қаржылық   есеп   стандарты. 1 қаңтар  2005 ж жағдай   бойынша   толық   ресми   аудармасы.
10. Энтони Р., Рис  Д.Ж., «Учет:  ситуации  и примеры», Москва, 1996г.