Автор работы: Пользователь скрыл имя, 19 Апреля 2012 в 09:22, курсовая работа
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады.
Кіріспе
1. Салық және салық салудың есебі
1.1 Салық туралы түсінік
1.2 Қазақстан Республикасының салық заңдылықтарының дамуы
1.3 Тікелей салық бойынша есеп айырысудың есебі
2. Бюджетпен есеп айырысу есебі
2.1 Жанама салық бойынша есеп айырысудың есебі
2.2 Басқа да алымдар мен міндетті төлемдер бойынша есеп айырысудың есебі
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Салық төлемдері бойынша алған экономия таза табысқа енеді, мына жағдайларды қоспағанда:
1. Салық төлемдері бойынша алынған экономия келесі есептік кезенде өтелуі күмәнді болса және ол кезде алынатын табыс зиянды жабуға жеткіліксіз болса, онда бұндай зияндар зачетқа жатқызылмайды.
2. Салық төлемдері бойынша алынған экономия, 632 шоттын кредиттік сальдосынан асып кетсе, онда бұндай зияңдар зачетқа жатқызылмайды.
Келешек табыс салығының есебінен өтелетін табыс салық сомасы есепте жеке көрсетіледі, яғни 632 шоты бойынша жеке субшоты ашылады.
Мысалы: 2005 жылдың қорытындысы бойынша негізгі жабдықтаушымен жасалған контрактінің шартын сақтамағандықтан 2200 мың теңге зиян шегілген. Оның үстіне 2005 жылы табысқа салынатын салық мөлшерлемесі 32% жеткен. Кейінге қалдырылған табыс салығының кредиттік сальдосы (тізімдеме есебі бойынша) 2005 жылы 240,32 мың теңге құраған. Бухгалтерлік зиян сомасы 1517 мың теңгеге жеткен, ал оның уақытша айырмасы 683 мың теңге құрайтындығына сенімді болған.
Кәсіпорын болжамы:
Нұсқа. Кәсіпорын 2005 жылы жабдықтаушылармен тиісті деңгейде қарым-қатынасын құруға және қаржылық нәтижесінің оң болмайтынына толық сенім бар.
Нұсқа. Кәсіпорынның нәтижесі оң көрсеткіштермен аяқталатынына сенімсіз, бірақ 632 шотының кредиттік қалдығы 240,32 мың теңге құраған.
Ңұсқа. Салық төлемдері бойынша алған (алатын) экономиясын (олжасын) таза табысқа енгізген, бірақ қалыптасқан жағдайдың салдарынан есепті кезеңде шегетін зиянын жабу мүмкіңдігі неғайбіл болған. 632 шоты бойынша кредиттік сальдо сақтық қағидасы бойынша жойылып отырады.
Келтірілген әрбір жағдай үшін шоттар корреспонденциясын келтіреміз.
Қатар № | Шаруашылық операцияларының мазмұны | Сомасы, тенге | Шоттар корреспонденциясы | |
|
|
| дебет | кредит |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
1. | Кәсіпорын болашақ жылы жеткілікті табыс алады жөне зиянның пайда болған кезеңін таза табыстын экономиясына енгізеді: - салық эффектісінің уақытша айырмасының сомасына (638x32%) - салық төлемі бойынша алынған экономиясының сомасына (1517 х 32%) (яғни, салық төлемінен үнемделген сомасына) |
218,6 485,4 | 632 "Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша шеккен зияны" субшоты 632 "Кейінге қал-дырылған табыс салығы бойынша шеккен зияны" субшоты |
632 851 |
| Жиыны | 704,0 |
|
|
2. | Кәсіпорың болашақ жылы алатын табысына сенімсіз (неғайбіл) болған, таза табысқа 632 шотының кредиттік сальдосынан аспайтын сомасын ғана енгізген: - салық эффектісінің уақытша айырмасының сомасына (683 х 32%) - 632 шотының кредиттік қалдығының шеңберіндегі сомасына |
218,6 240,32 | 632 "Кейінге қал-дырылған табыс салығы бойынша алынған зияны" субшоты 632 "Кейінге қал-дырылған табыс салығы бойынша алынған зияны' субшоты |
632
851 |
| Жиыны | 458,92 |
|
|
3. | Жоғарыдағы екі шарттардың бірін сақтамаған жағдайда, салық эффектісінің уақытша айырмасының сомасын ғана пайдалануы мүмкін | 218,6 | 632 "Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша алынған зияны" субшоты | 632 |
| Жиыны | 218,6 |
|
|
2005 жылы алынған табысы, яғни 632 шоттың дебеті бойынша көрсетілген сомасы зиянды жабу үшін жеткілікті болған және оған келесі шоттар корреспонденциясы жасалынады.
Қатар № | Шаруашылық операцияларының мазмұны | Сомасы, теңге | Шоттар корреспонденциясы | |
|
|
| дебет | кредит |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
1. | Болашақтағы табысты бағалаудың негізінде, зиянның пайда болған кезіндегі таза табысқа салық төлемі бойынша үнемделген сомасы қосылған. Бұрындары кейінге қалдырылған табыс салығының сомасы шеккен зиян ретінде көрсетілген | 704,0 | 631 | 632 "Кейінге қал-дырылған табыс салығы бойынша алынған зияны" субшоты |
| Жиыны | 704,0 |
|
|
2. | Салық төлемі үнемделген сомасын, 632 шоттың кредиттік сальдосынан аспайтын деңгейде таза табысқа қосқан:- бұрындары кейінге қалдырылған табыс салығының сомасы шеккен зиян ретінде көрсетілген |
458,92
245,08 |
631
631
| 632 "Кейінге қалдырылтан табыс салығы бойынша алынған зияны" субшоты
851 |
| Жиыны | 704,0 |
|
|
Ұзақ мерзімді активтерді қайта бағалаған кезде ол корпоративтік табыс салығына әсер етпейді, бірақ қайта бағалаудың нәтижесінде салық салынатын және бухгалтерлік табыстың арасында айырма болуы мумкін. Бұндай орын алған айырма салық есебінде көрініс таппайды, ол тек бухгалтерлік есепте ғана көрсетілуі мүмкін. Ондай айырма тұрақты да, уақытша да болуы мумкін. Бухгалтерлік есепте де, салық есебінде де амортизацияны есептеу үшін әртүрлі тәсілдер пайдаланады: уақытша айырманы, ал қайта бағалаудың нәтижесіңдегі құндық өсімі — тұрақты айырманы туғызады.
Айырманың бұндай типі қабылданған есеп әдістемесіне тәуелді болып келеді. Осындай айырманың болуына қарап, ондай айырма бухгалтерлік есепте 632 шотына жатқызылады, бірақ ол салықтық төлемде көрініс таппайды.
Мысалға, қайта бағалаумен байланысты, салық эффектісі 405000 теңге сомасын құраған. Есептік жыл соңында төленуге жататын корпоративтік табыс салығы 648000 теңге болған, оның 209000 теңгесі — салық эффектісінің уакытша айырмасынан қалыптасқан. Енді біз осы операцияны көрсету үшін келесі шоттар корреспонденциясын жасаймыз.
Қатар № | Шаруашылық операцияның мазмұны | Сомасы, теңге | Шоттар корреспонденциясы | |
дебет | кредит | |||
1 | Ұзақ мерзімді активтерді қайта бағалаудың нәтижесінде алынған, салық эффектісінің сомасы | 405000 | 541 | 632 |
2 | Жыл соңында бюджетке төлеуге жататын, табыс салығының сомасы: | - 209000 | - 632 851 | - 631 631 |
| Жиыны | 648000 |
|
|
Басқа жағдайда қайта бағалаумен байланысты салық эффектісінің потенциалдық сомасы қаржылық есеп берудің түсініктеме жазбасында ашып көрсетілуі керек.
Қаржылық есеп беруде мына төмендегі ақпараттар ашып көрсетілуге тиіс: әдеттегі қызметінен түскен табысына қатысты төленетін салық төлемдері (салық төлемі бойынша үнемделуі); елеулі қателіктеріне түзетулермен, сондай-ақ есеп саясатының өзгеруімен байланысты төленетін салық төлемдері (салық төлемі бойынша үнемделуі); төтенше жағдайларға жататын салық төлемі (салық төлемі бойынша үнем); қайта бағаланған активтерге жататын салық тиімділіктері; салық төлемі мен бухгалтерлік кіріс арасындағы қатынасқа ықпал ететін тұрақты айырмашылықтары және осы сияқты басқа да факторлары, егер бұл есепті кезеңде қолданылып жүрген салық, мөлшерлемесімен (ставкаларымен) түсіндірілмейтін болса.
Төлем көзінен ұсталатын салықтар. Төлем көзінен ұсталатын салықтар 15% мөлшерлемесі бойынша ұсталады, сондай-ақ ол Қазақстанда жұмыс істейтін резидент еместердің де табысынан ұсталады. 15% мөлшерлемесі бойынша төлем көзінен ұсталатын табыстардың қатарына:
дивидендтер;
депозиттер бойынша марапаттаулар (жеке тұлғалардың банкке және ұйымдарға салған салымдары бойынша төленетін депозиттері және ҚР ҰБ лицензиясын алып банктің кейбір операцияларын жүзеге асырғаны үшін төленетін депозиттері кірмейді);
ұтыс;
занды тұлғалардың төлейтін марапаттау сомасы (банк-резидент, зейнетақы жинақтау қоры, төлейтін марапаттау сомасы кірмейді);
бағалы қағаздарды шығарғаны үшін төленетін марапаттау сомасы.
Егер де ұтыстардан, марапаттаудан табыс салығы ұсталса және оларды растайтын құжаттары болса, онда олар корпоративтік табыс салығының зачетына жатқызылады.
Резидент емес заңды тұлғалардың таза табысынан 15% мөлшерлемесінде салық ұсталынады. Олардың таза табысы салық салынатын табыс пен корпоративтік салық сомасының айырмасынан шығады.
Резидент еместердің Қазақстан Республикасының көзінен алатын табыс түрлерінің қатарына мыналар жатады:
өнімді, жұмысты, қызметті сатқаннан алынған табыстары;
басқару, қаржылық, аудиторлық, маркетингтік т.б. көрсеткен қызметтерінен алынған табысы;
мүліктердің құнының өсімінің арқасында алынған табыстары;
талап ету құқына жеңілдік жасаудың арқасында алынған табыстары;
айыппұл және өсімдерден түскен табысы, бұл айыппұлдар мен өсімдер өз міндеттемесін тиісті орындамаған резиденттерге де, резидент еместерге де салынады;
дивиденд түрінде алынған табыстары және үлестік қатысудан алған
табыстары;