Қазақстан Республикасының техникалық реттеудің мемлекеттік жүйесі

4. Егер сертификаттау  жүйесінде бір өнімнің бірнеше сертификат-тау органдары болса, онда мәлімдеушінің қайсыбір органды таңдауға құқығы бар.

5. Мемлекеттік  Реестрде тіркеу уақыттан бастап  міндетті серти-фикаттау жүйесіндегі  сертификаттардың және аккредиттеу  аттестат-тардың әрекет күштері  кіреді.

6. Барлық құжаттар (мәлімдеме, хаттамалар, актілер, аттестаттар, сертификаттар және т.б.) қазақ немесе орыс тілдерінде жазылады.

7. Келіспейтін  жағдайлар туатын болса, онда  сертификаттау орындарына, ҚР мемлекеттік  стандарттау комитетіне және  сертифи-каттау жұмыстарымен айналысатын басқа да мекемелерге апелляция беруге құқық бар.

8. Біркелкі өнімнің  немесе қызмет топтарының сертификаттау  жүйесімен орнатылған сұлбасы  бойынша сертификаттау жұмыстары  жүргізіледі.

Сертификаттау жұмыстарын жүргізу  тәртібі

Негізгі кезеңдері:

1. сертификаттауды жүргізу үшін мәлімдеме беру;
2. мәлімдемені қарастырып шешім қабылдау;
3. үлгілерді таңдап және идентификация жасап сынауды жүргізу;
4. өндірісті тексеру (егер сұлба бойынша тексеру қажет болса);
5. сынау нәтижелерін талдау, сертификат беру туралы шешім қабылдау;
6. сертификатты және сәйкестік белгіні пайдалануға рұқсат (лицензия) беру;
7. сертификаттау сұлбасы бойынша сертификатталған өнімді инспекциялық бақылау.  

Сертификаттау органдары

Өнім, процесс, жұмыс, қызметті сертификаттау жөніндегі  орган – мемлекеттік сертификаттау жүйесімен белгіленген тәртіпте, белгілі қызмет саласында сертификаттау жөніндегі жұмыстарды жүзеге асыруға тіркелген заңды тұлға.

Аккредиттеуден  өткен ұйымға (сертификаттау органға) қойыла-тын талаптар:

1. үшінші тарапты болу;
2. мәлімделген сертификаттау аймағында техникалық компетентті болу;
3. құжатталған процедуралар мен қажетті жабдықтарға ие болу;
4. арнайы оқытылған маман қызметкерлерімен қамтамасыз етілген;
5. керекті стандарттардың өзекті қорымен және басқа да нормативтік құжаттармен қамтамасыз ету;
6. сертификаттау және сынауды өткізу ғана емес, сонымен қатар сертификатталған өнімді инспекциялық түрде бақылау жүргізу.

Сертификаттау органының негізгі міндеттері:

1. аккредиттеу шегіндегі және ереже бойынша өнімнің сертификаттау жұмысын жүргізу;
2. сәйкестік белгіні қолдануға болатын рұқсат қағазын (лицензия) беру;
3. аккредиттеу аттестатының әрекет күші жойылған кезде қызметін тоқтату немесе уақытша тоқтату;
4. қызметтің     инспекциялық    бақылауына жағдай мүмкіндігін жасау;
5. өз қызметі және өзгерістері туралы ақпараттарды аккредиттеу органға тапсыру;
6. өтінушінің коммерциялық құпиясына қатысты деректердің жасырындығын сақтау.      

Сертификаттау органының негізгі функциялары:

1. қызметкерлердің міндеттерін, жауапкершілігін және өзара байланыстарын үйлестіру;
2. органның жұмыс істеу және сертификаттау процедурасы мен сұлбаларын таңдау жөніндегі әдістемелік нұсқауларын құрастыру;
3. жүйеде қолданылатын нормативтік құжаттар қорын толықтыру және жаңарту;
4. өнімнің сертификаттау жұмыстарын жүргізу, сертификаттар мен сәйкестік белгіні қолдануға болатын рұқсат қағазын беру және олардың әрекет күшін жою немесе тоқтату;
5. сәйкестік сертификаттарды тіркеу және шетел сертификат-тарын, сынау хаттамаларын және өнім сәйкестігіне қатысты басқа да құжаттарды есептеу;
6. сертификатталған өнімді инспекциялық түрде бақылау (егер сертификаттау сұлбасы бойынша қажет болса);
7. барлық мүдделі тараптарына сертификаттау нәтижелері және  анықталған сәйкестік еместігі туралы ақпараттарды жеткізу;
8. атқаратын қызметтер туралы ақпараттарды кедергісіз өтінушіге беру.

Бақылау сұрақтары:

1. Сапа жүйесін сертификаттау жөніндегі жұмыстарды басқару
2. 5-бап. Мемлекеттік сертификаттау жүйесін ұйымдастыру
3. Ұйымдық және әдістемелік принциптері:
4. Сертификаттаудың негізгі ережелерін атаңыздар?
5. Сертификаттау жұмыстарын жүргізу тәртібі  атаңыздар?
6. Сертификаттау органдарын  атаңыздар?
7. Сертификаттау органының негізгі міндеттерін  атаңыздар?
8. Сертификаттау органының негізгі функцияларын  атаңыздар?

 

Қолданылатын  әдебиеттер:

1. « Техникалық  реттеу туралы» : РҚ заңы алматы 2004

2. Лифиц И.М Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации. Учебник 2-е изд. М. Юрайт М 2001-272 с

3. Крылова Г.Д    Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации. М : Изд ЮНИТИ-ДАНА 2000-487

4. Авторский  коллектив под. ред. Тазабекова К. А   Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации  и менеджмента качества . Алматы: Казахстанская ассоцияция маркетинга, 2003 г

5.  Смагулов А. К. И др Качество и безопастность с/х пищевой продукции  Алматы 2002 г

6.   Швандар В. А. др Стандартизация  и управление качеством продукции Москва 1999 г

7. Таныгин В.А  Основы стандартизации и управление качеством .Москва издательств стандартов 1989 г

8. Артистов О.В.  Упровление качеством . Учебник  М ИНФРА –М 2003-237 с

9. Гончаров Э.Н  Статистические методы  контроля качества продукции М Издат  Стандартов 1983

10. Стицнадель  В.Н Системы качества в соответствии  с международными стандартами    ISO 9000 Учебное пособие СНб : издательский дом « Бизнес-пресса» 2000-336 с

11 ВАракута С.А.  Управление качеством продукции  : Учебное пособие М- ИНФРА –М  2002-207с

12. Мишин В.Н  Управление качеством : Учебное  пособие для ВУЗов М ЮНИТИ-ДАНА 2000-303 с

13 СТ  РК 1.17-2000 ГСС РК Методика проведение государственного контроля деятельности аккредитованных органов по сертификации и испытательных лабораторий( центров)

14. СТ РК 1.9-99-  ГСС РК Порядок приминения международных региональных и национальных нормативных документов по стандартизации и сертификации

15. СТ РК 3.0-94 ГСС РК Основные положения

16. СТ  РК 3.1-94  ГСС  РК Знак соответствия . Тех. Требования и порядок применения

17СТ РК 3.2-94  ГСС РК Требования к органом по сертификации порядок их аккредитации

18 СТ РК 3.4-94  ГСС РК   Порядок проведения сертификации продукции

Общие требования

19. СТ РК 3.9-97 ГСС РК Сертификация импортипуемой продукции  Общие положения

20 . РД 50 РК 3.4-94 ГСС  порядок проведения сертификации  системы качества и производств

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тәжірбие  №8

Тақырып:Сертификациядағы ИСО стандарты

Сабақтың  мақсаты:Сертификациядағы ИСО стандартын студенттерге таныстыру.

Сабақтың  жоспары:

1. Өнімді сертификаттау схемалары
2. Өтінім – декларацияны қарастыру

Кілті сөздер:

 МЕМСТ- мемлекеттік стандарт

ИСО- халықаралық  стандарт

ТШ- техникалық шарт

ҚР- Қазақстан  Республикасы

   Сертификаттау  схемасы - өнімінің белгіленген  талаптарға сәйкестігнің делелі  ретінде ресми түрде қабылданған  іс-қимылдардың жиынтығы 

(1 кесте).

   Өнімді  сертификаттау схемалары

Схема номері	Тіркеуден өткен  сынақ зертханаларында сынау  және сәйкестікті дәлелдеудің басқа  да түрлері	Өндірісті (сынақ  жүйесін) тексеру	Сертификат-талған өнімнің (сапа жүйесінің өндірістің) белгілен талаптарға сәйкестігіне бақылау  жасау	Сертификатты қолдану мерзімі (аспауы керек)	Ескерту
1	2	3	4	5	6
1	Типтік өкіл ретіндегі үлгіледі сынау (типтік сынау)			6 ай	Таңбалау жүргізілмейді
1а	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау
2	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау	Сатушыдан алынған  үлгілерді сынау, өндіріс жағдайын талдау	12 ай	Барлық шығарылатын  өнім таңбаланады
2а	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау	Сатушыдан алынған  үлгілерді сынау, өндіріс жағдайын талдау
3	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау	Дайындаушыдан алынған үлгілерді сынау, өндіріс жағдайын талдау	12 ай	Барлық шығарылатын  өнім таңбаланады
3а	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау	Дайындаушыдан алынған үлгілерді сынау, өндіріс  жағдайын талдау
4	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау	Сатушыдан алынған  үлгілерді сынау. Дайындаушыдан алынған үлгілерді  сынау, өндіріс жағдайын талдау	18 ай	Барлық шығарылатын  өнім таңбаланады
4а	Тиіптік сынау	Өндіріс жағдайын талдау	Сатушыдан алынған  үлгілерді сынау. Дайындаушыдан  алынған үлгілерді  сынау, өндіріс  жағдайын талдау
5	Тиіптік сынау	Өндірісті сертификаттау  немесе сапа жүйесін сертификаттау	Сатушыдан алынған  үлгілерді сынау. Дайындаушыдан  алынған үлгілерді  сынау, Өндірісті (сапа жүйесін) тексеру	36 ай	Барлық шығарылатын  өнім таңбаланады
6	Тиіптік сынау	Сапа жүйесін  сертификаттау	Сапа жүйесін  тексеру	36 ай	Таңбалау жүргізілмейді
7	Партияны сынау			Партияны тарату мерзімі	Таңбалау жүргізілмейді
8	Әрбір үлгіні сынау			Тағайындалмайды	Әрбір бұйым  таңбаланады
9	Өтінімдекларациясын қарастыру			Өнімнің жарамдылық мерзімі, бірақ 12 айдан сапау керек
9а	Өтінімдекларациясын қарастыру	Өндіріс жағдайын талдау
10	Өтінімдекларациясын қарастыру	Өндіріс жағдайын талдау		12 ай	Таңбалау жүргізілмейді
10а	Өтінімдекларациясын қарастыру	Өндіріс жағдайын талдау	Дайындаушыдан және сатушыдан алынған үлгілерді сынау. Өндіріс жағдайын талдау

 

   1-8 схемалары  толығымен ИСО/МЭК ұсыныстарына  және алықаралық тәжірибеде қабылданған  сертификаттау еределеріне сәйкес.

   Ресейдің  сертификаттау ережелерінде үстеме  семалар 1 а, 2 а, 3 а, 4 а, және дайындаушының декларациясына негізделген 9-10 а схемалары қолданылады.

   Қазақстан  Республикасының сертификаттау  ережелеріне дайындаушының декларациясына  негізделген 9 және 10 схемалар қолданылады.

   Кестеде  көрсетілгендей мынандай дәлелдеу  әдістері қолданылады: 1) сынау. 2) өндірісті тексеру. 3) инспекциялық бақылау. 4) сәйкестік туралы декларациясын (бірге ұсынылған құжаттармен) қарастыру.

   Бір немесе  бірнеше дәлелдеу тәсілдері белгілі  номерлі схеманың мазмұнын анықтайды.

   Жекелеген  схемаларды қарастырадың алдында дәлелдеу әдестеріне тоқталып кетейік.

   1-5 схемаларда  типтік өкіл ретіндегі бір  немесе бірнеше үлгілерді сынау  (типтік сынау) жүргізіледі. 7-схемадағы  бақылау – ол партия сапасын  тексеру. Тексеру үшін статистикалық  тексеру әдісіне сәйкес партиядан сынау үшін аланатын іріктеу қолданылады. 8-схемада әрбір өнім тексеріледі.

   Сонымен  сынау қатандығы, яғни сынаудың  сенімділігі мен бағасы 1-7-8- бағытында  арта берді.

   Делелдеудің  екінші әдісі – ол өндірісті  тексеру. Бұл әдіс сапаны дұрыс бағалау үшін тек қана сынау жеткіліксіз болып өнім сапасының біркелкілігін бағалау үшін технологиялық прцесті талдау қажет болған жағдайда қолданылады. Тез бұзылатын өнімдер өндірісін бағалау үшін бұл дәлелеу әдісі (6 сема) негізгі болып табылады. Өткені өнімнің стақталу мерзімі оны сынақ зертханасында сынауды ұйымдастыру және өткізу мерзімінен кем.

   Өндірісті  тіксеру әртүрлі қатандық деңгейіне  жүргізіледі. Өндірісті тексеру  қатандығының ең жоғары деңгейі,  яғни сапа біркелкілігінің жоғары  сенімділік деңгейі сапа жүйесін сертификаттау сәйкес.

   Инспекциялық  бақылау бірнше схемаларда көзделген.  Ол сертификат берілгенен кейін  жүргізіледі. Ол үлгілерді сынау  түрінде (2,2 а, 3, 3а, 4, 4а схемалар) немесе  сертификатталған сапа жүйесін  бақылау түрінде жүргізіледі.

   Өтінім – декларацияны қарастыру - бұл бірнші жақ дайындаушы қсынатын дәлелдеу әдісі. Әдіс Еуропалық Одақтың сертификаттау тәжірибесінен алынып соңғы кезде енгізілген. Әдісті сертификат пен қатар қолданылатын сәйкестік туралы декларация деп түсінбеу керек. Бұл әдісте мекеме бастығы сертификаттау органына өтінім – декларациясын ұсынады. Өтінімен қоса сынау хаттамасы және өндірісте өнім сапасын бақылауды ұйымдастыру жөнінде ақпараттар ұсынылады. Әдіс шетел дайындаушысының өнімін және отвндық жікелкген өндірушілердің (мысалы фермерлердің) өнімдерін, шағын мекемелердің өнімдерін т.б. сертификаттағанда қолданылады.