Қазақстан Республикасының техникалық реттеудің мемлекеттік жүйесі

   Схеманы  таңдауда басты белгі – ол  өнім ерекшелігі. Сертификаттау  схемаларын біркелкі өнімді сертификаттау  жүйесінде (ережелерінде) белгілейді. Нақтылы схеманы сертификаттау органы немесе өтінуші белгілейді.

   Жекелеген  схемеларды қолдану жағдайы туралы  мыналарды айтуға болады.

   1-6 және 9а-10а схемелары сериялы мөлшерде  шығарылатын өнімдерді сертификаттауда  қолданылады, 7,8,9 схемалар - өндірілген партияны және жекелген бұйымдарды сертификаттағанда қолданылады, 1-схеманы шекті мөлшерлі өнімді сатқанда немесе шығарғанда қолдану ұсынылады. Бұл нұсқаулар өнімді өндіру көлеміне байланысты берілген. Сонымен қатар сапаға қойылатын талаптарға байланысты да ұсынылады. Мысалы 1а, 2а, 3а, 4а, 9а және 10а схемаларын (1,2,3,4,9 және 10 схемелерының орнына) сертификаттау органының өнімді дайындаушының сынаулармен делелденген өнім көрсеткіштерін біркелкілендіру мүмкіндіктері туралы ақпараттар болмаған жағдайларда қолдану ұсынылады. 5-схема ең қатал схема, өткені ол шығарылатын өнім көрсеткіштерінің біркелкілігіне жоғары талаптар қойылған жағдайда (экспортқа шығарылатын өнімдер) қолданылады.

   3а, 4а  және 5-схемалары өнімнің мемлекеттік  станарттардың талаптарына сәйкестігін ерікті сертификаттау жүргізгенде қолданылады.

   Егер  сертификаттудан тыс құжаттар  өнімнің белгіленген талаптарға  сәйкестігін тікелей немесе жанама  түрде дәлеледейтін болса, онда  сертификаттау органы дайындаушыңа  осы құжаттар мен сәйкесті туралы декларациясы негізінде сертификат бере алады.

   Жоғарыда  келтірілгендей сертификаттау схемасында  өтінуші сертификаттау шіңберінен  тыс сәйкестікті дәлелдейтін  құжаттарды қолдануы мүмкін. Олар  сертификаттау кезінде тексеру  көлемін қықарту үшін негіз бола алады. Сертификатталатын өнімнің түріне байланысты мынандай үстеме құжаттар қолданылуы мүмкін:

• санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды
• агрономиялық қызмет көрсететін орындары берген жер учаскесінің төлқұжаты немесе сапа сертификаты
• мал дәрігерінің куәлігі
• бұйымдарды, материалдарыды, ыдыстырды орау материалдарын дайындаушысының сертификаты (сәйкестік туралы декларациясы)

  Дайындаушының сапа жүйесіне сертификаты болса оған нақтылы өнімге сәйкестік туралы декларациясын ұсынса да болады.

Бақылау сұрақтары:

1. Сертификаттау схемасы дегеніміз не?
2. Өнімді сертификаттау схемалары
3. Өтінім – декларацияны қарастыру жолдары
4. Сертификатталатын өнімнің түріне байланысты қандай үстеме құжаттар қолданылады?

Қолданылатын  әдебиеттер:

1. « Техникалық  реттеу туралы» : РҚ заңы алматы 2004

2. Лифиц И.М  Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации. Учебник 2-е изд.  М. Юрайт М 2001-272 с

3. Крылова Г.Д    Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации. М : Изд ЮНИТИ-ДАНА 2000-487

4. Авторский  коллектив под. ред. Тазабекова К. А   Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации  и менеджмента качества . Алматы: Казахстанская ассоцияция маркетинга, 2003 г

5.  Смагулов А. К. И др Качество и безопастность с/х пищевой продукции  Алматы 2002 г

6.   Швандар В. А. др Стандартизация  и управление качеством продукции Москва 1999 г

7. Таныгин В.А  Основы стандартизации и управление качеством .Москва издательств стандартов 1989 г

8. Артистов О.В.  Упровление качеством . Учебник  М ИНФРА –М 2003-237 с

9. Гончаров Э.Н  Статистические методы  контроля качества продукции М Издат  Стандартов 1983

10. Стицнадель  В.Н Системы качества в соответствии  с международными стандартами    ISO 9000 Учебное пособие СНб : издательский дом « Бизнес-пресса» 2000-336 с

11 ВАракута С.А.  Управление качеством продукции : Учебное пособие М- ИНФРА –М  2002-207с

12. Мишин В.Н  Управление качеством : Учебное  пособие для ВУЗов М ЮНИТИ-ДАНА 2000-303 с

13 СТ  РК 1.17-2000 ГСС РК Методика проведение государственного контроля деятельности аккредитованных органов по сертификации и испытательных лабораторий( центров)

14. СТ РК 1.9-99-  ГСС РК Порядок приминения международных региональных и национальных нормативных документов по стандартизации и сертификации

15. СТ РК 3.0-94 ГСС РК Основные положения

16. СТ  РК 3.1-94  ГСС  РК Знак соответствия . Тех. Требования и порядок применения

17СТ РК 3.2-94  ГСС РК Требования к органом по сертификации порядок их аккредитации

18 СТ РК 3.4-94  ГСС РК   Порядок проведения сертификации продукции

Общие требования

19. СТ РК 3.9-97 ГСС РК Сертификация импортипуемой продукции  Общие положения

20 . РД 50 РК 3.4-94 ГСС  порядок проведения сертификации  системы качества и производств

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тәжірбие  №9

Тақырып:ҚР стандарттаудың жұмысын ұйымдастыру ерекшелігі

Сабақтың  мақсаты:ҚР стандарттаудың жұмысын ұйымдастыру ерекшелігін студенттерге таныстыру.

Сабақтың  жоспары:

1. Қазақстан Республикасында стандарттау жұмыстарын ұйымдастыру
2. Стандарттарды әзірлеу тәртібі

Кілті сөздер:

МЕМСТ- мемлекеттік  стандарт

ИСО- халықаралық  стандарт

ТШ- техникалық шарт

ҚР- Қазақстан Республикасы

ТК-техникалық комитет

Қазақстан Республикасында стандарттау жұмыстарын ұйымдастыру. Қазақстандағы  стандарттаудың құқықтық негіздері “Стандарттау туралы” заңмен бекітілген. Осы заңның қағидаларын барлық мемлекеттік органдар, шаруашылық субъекттер және қоғам бірлестіктері  міндетті түрде орындау қажет.  Бұл Заң стандарттау саласындағы қоғамдық қатынастарды peттeйдi, мемлекеттік стандарттау жүйесінің құқықтық негіздерін және стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарды әзірлеу мен қолдану арқылы өнімнің, процестердің (жұмыстардың) және қызмет көрсетулердің сапасы мәселелерінде мемлекет пен тұтынушылардың мүдделерін қорғау шараларын белгілейді. ISO/МЭК-тің 2 Басқармасы бойынша – стандарттау жұмыстарын  сәйкес органдар мен ұйымдар жүзеге асырады. Орган нақты міндеттері және құрылымы бар заңгерлік немесе әкімшілік орын болып табылады. Олар үкімет органдар, фирмалар, мекемелер  түрінде болу мүмкін. Стандарттау жұмыстарымен айналысатын органның ұлттық, аймақтық және халықаралық деңгейде беделі болу қажет. Осы органдардың негізгі функциялары – көптеген тұтынушыларға қолайлы нормативтік құжаттарды әзірлеп, бекіту жұмыстары болып табылады. Қазақстан Республикасының стандарттау, сертификаттау және метрология жөніндегі Мемлекеттік комитеті (ҚР Мемстандарт) – атқарушы үкіметтің стандарттау, сертификаттау және метрология саладағы арнайы уәкілетті  органы болып саналады. ҚР Мемстандарт-тың төрағасы мемлекеттік стандарттарды қолдану және өлшем бірлігін қамтамасыз етуді қадағалаудың ҚР бас мемлекеттік инспекторы болып тағайындалады.

Стандарттау саласында  тұрақты жұмыс істеу органдары  ретінде – техникалық комитеттер (ТК) құрылады, бірақ нормативтік  құжаттарды әзірлеу жұмыстарымен айналысуға өндірістердің, қоғам бірліктердің және басқа да шаруашылық субъектілердің мүмкіндіктері бар.  ТК стандарттау жұмыстарын өз еркімен және келісім шарт бойынша мемлекеттік стандарттау жоспарына және ТК бағдарламаларына сәйкес атқарады.

ТК негізгі функциялары:

8. өз аймағындағы стандарттаудың даму концепциясын анықтау;
9. стандарттау жөніндегі жылдық жоспардың деректерін дайындау;
10. жаңа стандарттардың жобасын құру және күші бар стандарттарды жаңарту;
11. стандарттарды әзірлеу және нормативтік құжаттарды енгізу жұмыстарымен айналысатын ұйымдарына ғылыми-әдістемелік жағынан көмек көрсету;
12. тұтынушылардың одағы мен қоғамдар арқылы тұтынушыларды стандарттау жұмыстарына тарту.

Стандарттарды әзірлеу тәртібі . Техникалық комитеттің жұмысы стандарттарды әзірлеуге қатысты мәлімдемелерді жинаудан басталады. Мәлімдемені мемлекеттік органдар мен ұйымдар, қоғамдық бірліктер, ғылыми-техникалық қоғамдар, өндірістер, фирмалар, кәсіпкерлер өздеріне қатысты стандарттау объектісіне сәйкес ТК-не өткізеді.

Мәлімдеменің  ішінде нормативтік құжатты әзірлеу  қажеттілігін дәлелдеу кажет және кейбір кезде қосымша ретінде стандарттардың жобасын кіргізуге де болады. Осы мәліметтер негізінде ҚР Мемстандарт жылдық жоспар құрастырады.  Одан арғы жұмыстар мәлімдеуші мен ТК арасындағы келісім шарт бойынша жүргізіледі, оның ішінде мынадай кезеңдері болады: техникалық тапсырманы дайындау; стандарттаудың жобасын әзірлеу; соңғы жобасын ҚР Мемстандартына өткізу.

Стандарттау жөніндегі нормативтік  құжаттардың міндетті талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалау. Стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттардың міндетті талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалауды стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган мен оның аумақтық бөлімшелері жүзеге асырады. Нормативтік құжаттардың міндетті талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалау Қазақстан Республикасының аумағындағы жеке және заңды тұлғаларда, оның ішінде шетел ұйымдарында, өнімді әзірлеу, өндіріске дайындау, оны жасау, өткізу (беру, сату), өнімді пайдалану (қолдану), сақтау, тасымалдау мен кәдеге жарату сатыларында, сондай-ақ процестерді (жұмыстарды) орындау мен қызмет көрсетулер кезінде жүзеге асырылады. Стандарттау  жөніндегі   нормативтік құжаттардың міндетті талаптарын әзірлеуші-кәсіпорындардың сақталуын оқтын-оқтын жоспарлы тексеруді кәсіпорындағы өнімнің, процестердің және көрсетілетін қызметтердің сапасының жай-күйіне байланысты, стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді, бірақ жиі дегенде жылына бір peт. Тұтынушылар тарапынан өнімнің, процестердің (жұмыстардың) қызмет көрсетулердің қанағаттанғысыз сапасына шағымдар мен дау-дамайлар болған жағдайда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттардың және техникалық құжаттардың әзірлеуші қолданатын көрсеткіштері бойынша жоспардан тыс тексерулер жүргізілуі мүмкін. Стандарттау жөніндегі нормативтік құжатгардың міндетті талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалауды жүзеге асырудың тәртібін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.

 Бақылау  сұрақтары:

1. ТК негізгі қандай функциялары бар?
2. Стандарттарды әзірлеу тәртіптері қандай?
3. Стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттардың міндетті талаптарының сақталуын мемлекеттік қадағалау қалай жүзеге асырылады?

Қолданылатын  әдебиеттер:

1. « Техникалық  реттеу туралы» : РҚ заңы алматы 2004

2. Лифиц И.М  Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации. Учебник 2-е изд. М. Юрайт М 2001-272 с

3. Крылова Г.Д    Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации. М : Изд ЮНИТИ-ДАНА 2000-487

4. Авторский  коллектив под. ред. Тазабекова К. А   Основы стандартизации, метрологии, сертисфикации  и менеджмента качества . Алматы: Казахстанская ассоцияция маркетинга, 2003 г

5.  Смагулов А. К. И др Качество и безопастность с/х пищевой продукции  Алматы 2002 г

6.   Швандар В. А. др Стандартизация  и управление качеством продукции Москва 1999 г

7. Таныгин В.А  Основы стандартизации и управление качеством .Москва издательств стандартов 1989 г

8. Артистов О.В.  Упровление качеством . Учебник  М ИНФРА –М 2003-237 с

9. Гончаров Э.Н  Статистические методы  контроля качества продукции М Издат  Стандартов 1983

10. Стицнадель В.Н Системы качества в соответствии с международными стандартами   ISO 9000 Учебное пособие СНб : издательский дом « Бизнес-пресса» 2000-336 с

11 ВАракута С.А.  Управление качеством продукции  : Учебное пособие М- ИНФРА –М  2002-207с

12. Мишин В.Н  Управление качеством : Учебное пособие для ВУЗов М ЮНИТИ-ДАНА 2000-303 с

13 СТ  РК 1.17-2000 ГСС РК Методика проведение государственного контроля деятельности аккредитованных органов по сертификации и испытательных лабораторий( центров)

14. СТ РК 1.9-99-  ГСС РК Порядок приминения международных региональных и национальных нормативных документов по стандартизации и сертификации

15. СТ РК 3.0-94 ГСС РК Основные положения

16. СТ  РК 3.1-94  ГСС  РК Знак соответствия . Тех. Требования и порядок применения

17СТ РК 3.2-94  ГСС РК Требования к органом по сертификации порядок их аккредитации

18 СТ РК 3.4-94  ГСС РК   Порядок проведения сертификации продукции. Общие требования

19. СТ РК 3.9-97 ГСС РК Сертификация импортипуемой  продукции  Общие положения

20 . РД 50 РК 3.4-94 ГСС порядок проведения сертификации системы качества и производств

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тәжірбие  №10

Тақырып:Стандарттау  жұмыстарын жоспарлауды ұйымдастыру

Сабақтың  мақсаты:Стандарттау жұмыстарын жоспарлауды  ұйымдастыруды студенттерге таныстыру.

Сабақтың  жоспары:

1. Қазақстан Республикасының стандарттау мемлекеттік жүйесі
2. Cтандарттаудың мақсаттары
3. Стандарттау жөніндегі жұмыстарды мемлекеттік басқару