«Цеснабанк» АҚ жалпы сипаттамасы, қаржылық тұрақтылығы

 

 

3. «Цеснабанк» АҚ жалпы экономикалық көрсеткіштерін талдау

 

 

1992 жылы 17 қаңтарда «Цеснабанк»  коммерциялық банкі Қазақстан  Республикасының Ұлттық Банкінде  тіркелді. Басты (головной) кеңсесі   Астана қаласында орналасқан.  Банктік филиалдың   желісі   Қазақстанның  барлық   облыс   орталықтарымен   тұрғындардың   саны   100000  адамға    жететін   қалаларда    50 – ден  астам   сату  орталықтарын  құрайды. Банктің  тұрақты көрсеткіші айтарлықтай  орнықты, оның қабілеті жоғары  пайдалы операцияларда қатысу. 2009 жылдың 1 қаңтарындағы Банктің жеке  капиталы 1,5 млрд. теңгені құраса, оның  ішінде Банктің несие қоржыны  21,6 млрд.теңгені құрады. Осы жылғы  Банктік активтердің сапасына  да маңызды назар аударылды.  Терең экономикалық талдау және  активтер икемділігіне қойылатын  талаптар мен пайдалылық дәрежесі  негізінде несиелік шешім қабылдау  және басқа да актив операцияларын  жүргізу саясаты іске асырылды. Қорыта келгенде Банк активтері  2009 жылдың 1 қаңтарына 33,7 млрд.теңгені  құрады. Ал «Цеснабанк» АҚ жалпы  активін  талдайтын болсақ  кестеден келесі қортынды шығаруға  болады.

 

 

Кесте 3    

«Цеснабанк» АҚ 2007- 2009 жылдарындағы бухгалтерлік балансы мың. теңге

Активтер	2009ж./ мың. тг	2008ж./ мың. тг	2007ж./ мың.тг
Ақша	1,903,769	1,053,639	628596
Қазақстан Республикасының  ҰБ-гі шоттар және депозиттер	4,677,124	1,439,497	680,320
Банктердегі және басқа да мекемелердегі шоттар және депозиттер	8,312,214	3,164,093	1,220,747
РЕПО кері шоты бойынша  дебиторлық берешек	4,964,360	1,053,246	1,000,096
Клиенттерге берілетін қарыздар	60,701,195	21,642,888	12,022,15
Инвестициялық бағалы қағаздар
Қамтамасыз етілмеген	913,678	1,952,529	2,071,032
РЕПО мәмілесі бойынша  қамтамасыз етілген		99,905	275,280
Қолдағы бар бағалы қағаздарды сату
Қамтамасыз етілмеген	845,621	1,494,720	640,290
РЕПО мәмілесі бойынша  енгізуді қамтамасыз ету		263,183	794,048
Қауымдастырылған компания инвестициялары	25,996	15,000	-
Басқадай активтер	1,228,891	556,294	135,989
Негізгі қаражат	2,132,437	810,239	686,748
Материалдық емес активтер	110,863	127,464	129,894
Активтер жиыны	85,816,148	33,672,697	20,285,191

 

Кестеден көріп тұрғанымыздай  «Цеснабанк» АҚ өзіндік активтері  орасан зор. Жалпы активтер соммасы 2007 жылы 20,285,191мың теңгені құраса 2008 жылы 33,672,697 мың теңгені құрады, яғни 43%-ға көтерілді, ал 2009 жылы бұл  көрсеткіш 85,816,148мың теңгеге көтерілді 2008 жылмен салыстарғанда,  өсім екі еседен жоғары өсті. 2007-2009 жылдардағы көрсеткіштерге қарағанда активтердің соммасы жылдан жылға көтеріліп келе жатқанын байқаймыз.

Банктің міндеттемелері мен  капиталын талдауға салу барысында  келесі мәселелердің басын ашамыз. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кесте 4 

Банктің міндеттемелері мен  капиталы  

Міндеттемелер және меншік капитал	2009 мың. тг	2008 мың. тг	2007 мың. Тг
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаражаты	175,813	143,742	13,480
Банктегі және басқа да қаржы  мекемелеріндегі шоттар және депозиттер	12,123,379	660,010	808,243
РЕПО мәмілесі бойынша несиелік қарыз	340,001	340,001	1,000,069
Клиенттердің ағымдағы шоттары  және депозиттері	50,021,486	22,703,099	14,354,528
Шығарылған борыш бағалы қағаздар	9,517,466	4,377,530	1,467,258
Бағынышты борыш	2,740,318	396,660	523,022
Артықшылықты акция өтелетін шоғырланым		748,124	246,324
Баланстан тыс несие тәуекелділігін жабу резерві	5,332	5,332	57,776
Басқа да міндеттемелер	547,483	292,776	87,643
Мерзімі ұзартылған салықты міндеттемелер		47,032	7,944
Міндеттемелер жиыны	75,125,945	29,714,306	18,566,287
Меншік капитал
Акционерлік капитал	10,000,000	2,250,000	531,570
Сатып алынған меншік акциялары		(3,390)	(500)
Қосымша төленетін капитал	1770	219	19
Резервтер	150,000	150,000	150,000
Жалпы банк тәуекелділіктерін жабу резерві	166,933	166,933	-
Сату үшін қолдағы бар инвестициялық  бағалы қағаздарды қайта бағалау  резерві	(43,885)	26,496	(10,650)
Бөлінбеген табыс	415,385	1,368,133	1,048,465
Меншік капитал жиыны	10,690,203	3,958,391	1,718,904
Міндеттемелер мен меншік капитал  жиыны	85,816,148	33,672,697	20,285,191

 

Кесте көрінісі бойынша міндеттемелердің жалпы соммасы 2009 жылы 75,125,945мың теңгені құрады 2007 жыл мен салыстарғанда 3,5-есе көбейген, 2008 жылы міндеттемелердің жалпы соммасы 29,714,306 мың теңгені құрады 2009 жылмен салыстырғанда 65% құрады, әрине міндеттемелердің жоғарғы қарқыны банктің  жоғарғы табысының кепілі бола алады. Ал банктің  жалпы меншік капитал жиыны 2009 жылы 10,690,203 мың  теңгені құраса, осы көрсеткіш 2007 жылы 1,718,904 теңгені  құрады, ал 2008 жылы жалпы банктің меншік капитал жиыны 3,958,391мың теңгені құрады, яғни өсім 5,6% құрады. Көріп тұрғанымыздай банктік активтер жылдан жылға артып келе жатыр.

Себебі қазіргі таңда  банк  көптеген қазақстандықтардың сенімін ақтап, жалпы экономикамыздың  дамуына  өз үлесін қосуда.

Бүгінгі «Цеснабанк» -  корпоративті  және  жеке  тұлғаларға  қызметтерінің  кең  спектрін  ұсынатын  әмбебап  қаржылық   институт.  Банк  Европалық   қайта   құру   және   Даму   банкі,  Азиялық    Даму  банкі,  халықаралық     қайта   құру   және  даму  банктерінің   бағдарламалары   бойынша   шағын   және  орта   бизнесте  қаржыландырады,   шағын  кәсіпкерлікті   Қолдау   Қорына   қатысу   үшін   қалыптасқан   банк.

Өткен   жылдың   ортасында,   бөлшек   нарығындағы   болашақ   өсімін   есепке   ала  отырып,  банктің   жеке   тұлғалар   үшін   өнімдерді    шығару   арқылы   табыс   алатын   ритэйл    саласында   төменгі    ойыншы   ретінде   ұстануын   қамтамасыз   ету    туралы   шешім    қабылданды .   «Цеснабанк»   акционерлік   қоғамның    Директорлар  кеңесімен   бекітілген  2009 – 2008 ж жылдарындағы  стратегиялық   дамумен   байланысты   бүгін  бөлшекті   банкке   өзгеруінің   белсенді   үрдісі   жүріп   жатыр.

2009- жылғы   банк  өнімдерін   сату   жоспары   жеке   тұлғалар   үшін   несие   алды:  ипотека,  автонесиелеу   және   тұтыну   немесе  бизнес   мақсаттарға   берілетін   несиелер.  «Цеснабанк»   акционерлік   қоғам   Қазақстан   Республикасы   тұрғындарының   түрлі   әлеуметтік   топтармен   категориялар   үшін   банктік   өнімдерге   қол   жетерлік   жағдай   жасауға   дайын.

Банктің несие қоржыны  бір жылдың ішінде 1249,1млрд.теңгеден (68,9%) 3062,0 млрд. теңгеге дейін көтерілді. Банктің несие портфелі құрылымына 2009 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша  стандарттын несиенің үлесі 58,2%, күмәнділер 39,5%, үмітсіздер 2,3% құрайды. 2008 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша стандартты несиенің үлесі 56,3%, күмәнділер 40,8%, үмітсіздер 2,9% құрайды. Банкпен заңды және жеке тұлғалардан тартқан салымның жалпы  сомасы 2523,0 млрд. құрады.

Сондай-ақ, заңды тұлғалардан  салым сомалары 33,2% –ға көтеріліп, 1926,2 млрд.теңгені құрады. Екінші деңгейлі банктердің табыс сомаларының жиынтығы 2009 жылдың 1 қаңтарына былтырғы жылмен салыстырғанда 53,7 %–ға өсіп, 494,6 млрд.теңгені  құрады. Шығынның сомасы былтырғы жылмен салыстырғанда 45,1%-ға өсіп 421,3 млрд.теңгені  құрады. Банктің бөлінбеген таза табысы есеп жылына 41,8 млрд.теңгеге өсіп , осы  көрсеткіш былтырғы жылдан 132,7%-ға жоғары, 73,3 млрд.теңгені құрады.

АҚ «Цеснабанк» корпоратив және жеке клиенттерге үлкен секторда қызмет көрсетеді. Банктің активтері  30.09.2009ж. қарағанда 1.099 млрд. АҚШ долларына  жетті, ол жеке өзіндік капиталдың көлемі 178,8 млн. АҚШ долларын құрады. 2009 жылы 3 тоқсанында банктің таза пайдасы 15,2 млн. АҚШ долларын құрады. Ал банктің  жалпы персонал саны 1400 адамға жетті.

Цеснабанктің лизингтік  операциясы АҚ Цеснабанк арқылы жүзеге асады.

          Қазіргі кезде банктің филиалдық  жүйесі 50-ге жеткен,  жалпы олар  барлық облыстық орталықтарда  Қазақстан бойынша орналасқан. Олардың  негізгі ауқымды филиалдық орталықтарын  төмендегі суреттен көруімізге  болады.

 

Сурет 1 АҚ Цеснабанктің филиалдар жүйесі

 

         Банк өнімдерін сату биылғы  жылы жеке тұлғалар үшін орасан  көп көңіл бөлмек:

- ипотека;

- көліктерді несиелендіру

- орта және шағын бизнесті несиелендіру

- АҚ «Цеснабанк лизинг» арқылы технология түрінде инвестиция тарту

- т.б. кезек күттірмес несиелер

       2008 жылы  Цеснабанктің валюталық балансы  1,8 есеге көбейді, ал клиенттің  шотындағы қалдықтар 2 есеге, жеке  тұлғалардың ссудалық қоржыны  2.4 есеге ұлғайды. Ал 2008 жылы банк  пен облигациялық программа жалпы  соммасы 30 млд. теңгеге тіркелген.  Сонымен қатар, банк облигацияның 3 шығарылымы жалпы соммасы 12 млд.  теңгеге тіркелген, сонымен қатар  облигацияның бір бөлігі қамтамасыздандырылып  шығарылған (ипотекалық облигациялар).

ҚР АФН коммерциялық банкінің тұрақтылығылымен сенімділігін арттырумен байланысты талаптарына сай 2008 жылы «Цеснабанк» акцияларын қоғамының  жарғылық капиталы 3,7 млд.-тан 10,363 млд. теңгеге дейін, ал банктің өзіндік  капиталы 1 жыл ішінде 5390 млн.теңгеден 14242 млн. теңгеге ұлғайды.

Бұл көрсеткіштер - банктің  қаржылық тұрақтылығымен оның айқындылығын көтеруге бағытталған тиімді менеджмент жұмысының нәтижесі т.б.

Банк саяси партиялар  мен біріккен, қаржылық  өндірістік  топтар  қатынастарында  бейтараптылық  қағидасын  ұстана  отырып  алымшыларын  клиенттерімен құрылтайшыларының   қызығушылықтары негізінде  қызметін  жүзеге  асырады.  Банк  экологиялық   зиянымен  әлеуметтік  жағынан   қатер  тудыратын  өндірістерді, жобалармен  программаларды  қаржыландырмайды. «Цеснабанк» АҚ  негізгі    міндеті: Қазақстан  территориясындағы  әрбір  клиентке  жоғары  сапалы  және  сенімді  банк  қызметтеріне деген қажеттіліктерін  қамтамасыз  ету,  Қазақстан  Республикасы  экономикасының  тұрақты дамуына  әрекет  ететін  банктік  жүйенің  қызметін  жақсарту.

Біздің   банк - біздің   клиенттерімізге  өмір  сапасын  жақсартуға,  оны  қою  және  толық   сапалы   болуына   мүмкіндік   беретін   құрал. Банкіміздің  төрт  шегі төмендегідей:

Цеснабанк  -   жеке   салымымен   қарыз алушы    үшін  өз  банк.

Цеснабанк -  бұл  корпоративті   клиент   үшін   тірек.

Цеснабанк  -  бұл   мемлекет  үшін   сүйеніш   және  көмекші.

Цеснабанк - бұл  инвесторлар  үшін  сенімді   серіктес. Ал «Цеснабанк»  АҚ    болашағына тоқталатын болсақ:

2008 жылдың   ортасында   банк  құрылтайшылары  бөлшек  бағытын  дамыту   туралы   стратегиялық   шешім   қабылдады.  Осыған   байланысты   банктің   топ-менеджментіне табысты    жұмыс   тәжірибесі   бар   мамандардан   тұратын  жаңа  ұйым  тартылды.

Банктың  мақсаты  жеке  тұлғаларды  несиелеуді,  дамыту  және  клиенттерге  қызмет  көрсету  кезінде  сервис  деңгейін  көтеру.

Банк  шағын  және  орта  бизнес  үшін  өнімдерін  кең  спектрімен  белсенді  маркетингтік  шараларды  өткізуге  ниеттеніп  отыр.

2008 жылға  дейінгі   бекітілген  даму  стратегиясы   шегінде  Цеснабанк  осы   жылы 2, ал  қызметтердің  бөлек   ұстанымдарынан  3 есе  өсімді  жүзеге  асыруды  болжап  отыр.

Қойылған  мәселелерге  қол  жеткізудің  басты  құралдары  болып  табылады;

Жеке  тұлғалармен  шағын  және орта  бизнес  үшін  банктің  өнім  сызығын  (линейка) тұрақты жаңарту және кеңейту:

• сұранысқа  ие  бөлшекті  банктік  өнімдерді  сатудың  оңтайлы  технологияларын  тізу;
• банктің  бағдарламамен  қамтамасыз  етілуі  мен ақиқаттық  технологияларын  жаңарту;
• банк қызметкерлерінің  мамандық  деңгейін  көтеру;
• банк  бөлімшелерінің  жауапкершілігін, өкілеттілігін бөлумен  реттеу  мақсатында  ұйымдық  құрылымын  одан  әрі  оңтайландыру  (оптимизация).

 

 

 

 

 

 

2 «Цеснабанк» АҚ банктік операциялары 

 

2.1  Депозиттік (жинақтық) операциялар

 

 

Цеснабанк өз клиенттеріне ақшаны теңгеде де, шетел валютасында  да банктің мерзімді салымдарында сақтаудың тиімді шарттарын ұсынып отыр.

Тіркелген айналымдағы депозитке  салынған компанияның бос қаражаты, келісімде  көрсетілген салымның көлеміне және айналымның мерзіміне байланысты, тұрақты пайыздық табысты береді. Мерзімді салымдарға ақшаны сала отырып, корпоративті клиенттер өз бизнесі үшін уақытылы бос қаражатты тиімді етіп жұмсайды да келесі артықшылықтарға ие болады: