Кәсіпорын өнім сапасын көтеру

tify">    Кәсіпорын Қазақстан нарығында сұранысқа  ие тамақ өнімдерін шығарады. Нарыққа шағын ғана зауыттың ену тиімділігін осы кәсіпорынның табиғи өнімдерді пайдаланатынынымен түсіндіруге болады. 1998-2001 жылдар аралығында кәсіпорын жемісті дамып отырды. Алғашқы кезде кәсіпорындар жекелеген шаруа қожалықтарынан құрылған болғандықтан; негізінен олар сүтті сүт өңдеу зауыттарына өткізумен айналысты. 1999 жылы осы кәсіпорын өз бетінше дайын өнім шығаруды ұйғарды, себебі сүт түріндегі шикізат ең төменгі бағамен өкізілетін еді. Сүт өнімдерін өңдеу үшін құрал-жабдықтар 1999 жылы сатып алынды. «Смак» ЖШС-гіне кейбір құрал-жабдықтарды шикізаттың жетіспеуінен зауытқа қайтаруға тура келді. Осы себептермен кәсіпорын нарыққа жоспарлаған ассортимент бойынша сүт өнімдерін шығара алмады. Бірақ кәсіпорын бірден өз өнімдерін тиімді өткізе бастады. Ал 2000 жылы өнімді сату көлемі нарыққа арзан тауарларды шығару есебінен ұлғайды. «Смак» ЖШС-гінде басқару батыс еуропалық мемлекеттер тәжірибесі бойынша жүргізіледі. Кәсіпорындағы басқару тәжірибесі шет елдікке көп ұқсас болғандықтан  Ұлыбритания компанияларынан бірлесіп қызмет істеу туралы ұсыныстар түсті.

      Өзінің құрылтайшыларының қызығушылығын пайдалану үшін табыс табу, жиналыста белгіленген жалпы тапсырмаларды, жарѓыдан шыққан функцияларды орындау үшін және Қазақстан Республикасының құқықтық нормативтік актілерімен және заң шығарушылардың қызметіне қайшы келмейтін қызметтерді жүзеге асыру. Ұйым қызметінің мақсаты болып табылады.

        Өзінің жарғылық мақсаттарын жүзеге асыру үшін, ұйым келесідей қызметтерді орындайды:

• сүт және сүт өнімдерін құю мен өндіру;
• импорттық және отандық алкогольді өнімдер мен сусындарды құю;
• шикізаттар мен ауыл шаруашылық өнімдерін өткізу және дайындауларды, қайта өңдеулерді, өндірісті, жанама шаруашылықты дамыту мен ұйымдастыру;
• заңды және жеке тұлғаларға тауар-аралық, маркетингтік және т.б. қызмет түрлерін көрсету;
• Өндірістік тауарларды өткізу үшін аукциондарды ұйымдастыру, сату секциялары мен фирмалық таңбаларды ашу;
• жарнамалық және ақпараттық қызметті ұйымдастыру;
• Үзіндік сыртқы экономикалық қызмет;
• Өндірістік- коммерциялық, сатып-сатып алу мен табыс операцияларын
• жүргізу;
• Қазақстан Республикасының заң шығарушы органдарымен рұқсат

    етілген және басқа да қызмет түрлері.

    Ұйымның жарғылық капиталы 167670,1 мың тг мөлшеріндегі қызметін жүзеге асыру үшін қалыптасқан. Ұйым өзінің шығынын жабу үшін резервтік капитал құруы тиіс, ал оның сомасы жарғылық капиталдың қосылған сомасының кем дегенде 15 пайызына тең болуы тиіс. Резервтік капитал ұйымның әр жыл сайын таза табыстан аударылғаны арқылы пайда болады. Кәсіпорынның резервтік капиталы 25150,5 мың тг құрайды, ал егер алда- жалда белгілі бір төлем атқарса, онда біріктірілген жарѓылық капиталдан 15 пайызға кемиді. Жарғылық капиталды толтырып, белгіленген мөлшерге жету үшін, ұйым аударымдарды жаңартады.

• Ұйым мүшелері болып келесілер табылады:
• Жоғарғы мүше – Серіктестіктің Жалпы Жиналысы;
• Басқару мүшесі – Директорлар Кеңесі;
• Атқарушы мүшесі – Басқарма;
• Бақылау мүшесі – Ревизиялық комиссия;
• Басқарма көмекшісі – Қоғамның Директорлар Кеңесі арқылы Президент сайланады. 

          «Смак» ЖШС сүт, қаймақ, сүзбе, айран, ряженка, йогурт, балмұздақ, құймақ және сүт өнімдерін өндіреді.ҚазақстанРеспубликасының нарығының қалыптасуы мен нығайуына байланысты, нарық экономикасының бірте-бірте дамуына алып келді, жеке кәсіпкерлік дамыды, азық өнімдерінің өндірістік даму мүмкіншілігі анықталды. Жас кәсіпкерлер ұжымы – азық-түлік өнімдерін өндірумен айналыса бастады.

        Алғашқы болып тізімге майонез  бен сүзбеден жасалған ақ ірімшіктер  енген болатын. Бүгінгі күн компания сүт өнім ең ірі өндірушілерінің төрттігіне кіреді. Компания нарық үлесінің  23 % құрайды. 

    «Смак» ЖШС-нің қызметі сұт өнімдерін өндіру және сату болып табылады. Тиімді баға мен суретті де, әсем қорабы бар, сапалы өнім шығаруға негізделіп, кәсіпорынның стратегиясынан шыққан, кәсіпорынға маркетинг қызметі енгізілген.

    Кез-келген жүйе сияқты маркетингте өзінің бағыттары, әдістері және өткізу жолдары бар. Кәсіпорындағы маркетинг қызметі коммуникацияға, табысты ұйымдастыруға, бағаны қалыптастыруға, өнім ассортименті мен сапа жағынан саясат жүргізуге бағытталған маркетинг қызметі, сапа бөлімі мен бақылау мүшесі бір- бірімен тығыз байланысты. Өндіріс үрдісінің әр операциясында қолданылып, бұйымның пішінін тексеру үшін осы бөлімде 10 жұмысшы жұмыс істейді.

      «Смак» ЖШС-нің сауда агенттері келесідей қызметтерді атқарады: жаңа тұтынушыларды тартады және іздейді, тауар бағасы мен ерекше қасиеттері жайлы ақпарат таратады, сусындарды көрсетеді (сыра,алкогольсыз сусындар), сатып алушылар мен өзінің қызмет ауданы жайлы кәсіпорынға қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету. Сауда агенттерін таңдап болғаннан кейін оларды оқыту керек. “Смак” ЖШС-нің  үміткерлерін оқыту келесідей түрлерде болуы мүмкін:

• кәсіпорынмен бастапкы таныстыру;
• сауда техникасына үйрету, яғни алдын-ала дайындау, келіссіз жүргізу, мәміле жасау техникасын кіргізеді.

    «Смак»  ЖШС-нің жеке сатуды енгізіп, ол туралы қорытынды жасағанда, ынталандыру  жүйесінде коммуникация жолы ең тиімдісі болып табылады, бірақ оны жүзеге асыру үшін күрделі еңбек дайындығы  және белгілі бір қаржылық шығын керек.

    Кәсіпорында өнімді өткізу бөлімі бар оның ең негізгі  бөлігі болып дайын өнімді Алматы қаласындағы нарықтарға және дүкендерге тиімді өткізу. Фирма өзінің дистребьютерлік  жүйесі бар, ол дайын өнімді тек Алматы қаласында ғана емес  сонымен  қатар оның шетіне де өткізеді.

Өнімді өткізу үшін, өнімнің бағасы оның өзіндік  құнына, биржа нарығында қалыптасқан  бағаға және бөлшек саудаға байланысты қойылады. баға орнатудың ең негізгі  қағидасы ол – беріктілік, өнім сапасының  деңгейі, бәсекеге қабілеттілігі.        

    «Смак»  ЖШС өнімі көбінесе әр түрлі жақтар бойынша өткізіледі олар:

    1) еркін сауда нарығында және Алматы қаласындағы;

    2) облыстардағы сауда нүктелерінде сатылады;

        3) сонымен қатар олар жалақы есебінде және бартер түрінде беріледі.

       «Смак» ЖШС  өткізу бөліміне келесілер бағынады:

• 2 менеджер;
• ұсыныс қабылдайтын 2 диспетчер;
• 5 машина жүргізуші – экспедитор;
• өткізіү бөлімінде сонымен қатар келесілер жұмыс істейді:
• потенциалды клиенттерге өнімді жеткізетін 7 машина жүргізушілер;
• қор меңгерушісі.

    Өнім  өтіміділігіне байланысты  ұйымында әртүрлі қызметтер жүзеге асырылып жатыр. Алматы қаласындағы  ірі дүкендермен  келісім шартқа отырып, өздерінің  өндірген өнімдерін нарыққа шығарады. Мысалы: «Рамстор», «Сити орталық», «Ардагер» гипермаркеттері және  әртүрлі ұсақ дүкендерге , базарларға сатуға береді..

        Тұтынушылардың қажеттіліктерін  толығымен қанағаттандыруыға байланысты  үлкен және  сәтті бағдарламаларды  ойластырып, жүзеге асырылып жатыр.  Айқын дәрежелерге жету үшін  компания әлеуметтік  сұрақтарды шеше білуі керек .

         «Смак» компанияның азық-түлік  қатары тұрақты өсуде және  өнімдердің келесі топтары бүгін  қосады: пастерленген сүт, сүт,  айран, қаймақ, айран, сүзбе, ірімшіктер,  ұзақ сақталатын сүт,  кілегейлер, майонез, балмұздақ, қаймақтан жасалған май, қоюландырылған сүт .

    Компания  саясаты әрбір тұтынушыға дара жақын  келу болып келеді, қажеттіліктерін  қанағаттандыру оны еске асыру, сонымен  қатар Отандық өнімдердің  мәртебесі  көтеру.

    Сатып алушылардың талаптарын түсінуіне  және келешекте  барынша олардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға ұмтылады .

    Сауда жүйелері арқылы өнім қауіпсіздік дәрежесін  қамтамасыз етуге ұмтылады, өңдеулер, сақтаудың және өтімнің, өнімге нормативті талаптар орындай және тиісті өндіріс  ортанын қамсыздандырады .

    «Смак» ЖШС қорлардың үйлесімді шығындауына ұмтылады және өнім өзндік құны төмендеуіне арналған құралдардың және бәсеке қабілеттілік қамтамасыз етуі. Компания мақсаты бәсекеде ең үлкен артықшылықтарға ие болу болып саналады. Фирманың философиясы деп мынаны айтуға болады: қол жетерлік және жоғары сапа. Ассортименттің кеңділігі,  ұсыныс жасай алады және жоғары сапа, немен бәсекешілерде . Фирма нарықта  белсенді орны алады. Сондай жағдайдың мономарки стратегиясы (барлық сүт өнімдерге арналған бірыңғай сауда белгісі) жоғарғы  табысқа жетуіне алып келеді .

    Компанияға  сондай-ақ  жаңа орама және өз сауда  белгісі бар өнімдерді өндіруіне  болады.

    Болашақтар  фирманың өндіретін өнімнің ассортиментінің  маңызды анықтау :

• компания перспективалы мұқтаждықтары;
• мақсаттық базар , қайсы хабардар болу бәріне өнім түрлеріне;
• маңызды позицияның қайсысы  сатып алушыларға әсер етеді.

    Компания  күшті жақтарымен келеді :

• өнім сапа мен  орамасы  тұтынушылардың  қызықтырады;
• дәм сапаның өнім - түрлеріне көбірек көңіл бөлуі;
• тұрақты  жарнамалық жұмыстар өнімнің  өтімділігін арттырады ;
• тұтыну деңгейі өндірістің көлемін арттырады;
• компанияның қаражат  жайының тұрақтылығы.

          Кәсіпорын қызметі тиімді жүзеге асып жатқандығын ,оның технико- экономикалық көрсеткіштері арқылы көруге болады, ол  4 - кестеде берілген.

    4-кестедегі «Смак» ЖШС-нің берілген кестедегі қызметін талдасақ, ол жалпы тиімді болып келеді.  Өнімді өткізу ол кәсіпорынның шығарылған өнімінің ең соңғы кезеңі деп айтсақ болады және ол кәсіпорын үшін өте мағызды. Бұл өнімді өткізу жұмсының эффектісі оның цехтерінен, түскен табыстарының талдауында және тағы басқа қаржы көрсеткіштерінде байқалады, яғни өнімді өткізіуден түскен табыс 2008 жылға қарағанда, 2009 жылы 45 548 598 теңге болып, 6 657 120 – теңгеге артты немесе 177,1 %.

    Бұл кәсіпорын жұмысшының қалай жүріп жатқанын сипаттайтын көрсеткіш, яғни бұдан кәсіпорынның қаржылық жұмысы, өндіріс жұмысының кеңдігі, шаруашылық субъектілерінің қаржылық денгейін көруге болады. Жалпы алғанда өнімнің өзіндік құны 2008жылы, 2009 жылға қарағанда 31 969 463 теңгеге өсті немесе 119,9 % деп айтсақ болады.

3-кесте – 2008-2009ж.ж «Смак» ЖШС-нің өндірістік қызметінің негізгі технико-экономикалық көрсеткіштері.