Мәтін кеңістігі: семантикалық, этимологиялық аспект

   8. Мәтін лингвистикасының қалыптасу жолдары мен бастау көздері. – Тілтаным. – №1(33).-қаңтар-ақпан-наурыз, 2009 – Алматы, 2009. – 164 б. – 47-55  бб.

     9. Мәтін классификациясы мен типологиясы. – «Қазақ мемлекеттілігі және түркі әлемінің тарихи-мәдени құндылықтары».–Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. –20-21 мамыр, 2009. – Шымкент, 2009. – 268 б. – 122-125 бб.

     10. Мәтін және тіл деңгейлері. – ПМУ Хабаршысы (филологиялық серия). – Павлодар: Павлодар Мемлекеттік университеті, 2009. – №1. – 140 б. – 34- 41 бб.

   11. «Қазақ» газетінің емлесі хақында. – Кітапта: «Қазақ» газеті. 1914. – Алматы: Арыс, 2009. – 500 б. – 3-4 бб.

     12. Мәтін және тіл деңгейлері. – ПМУ Хабаршысы (филологиялық серия). – Павлодар: Павлодар Мемлекеттік университеті, 2009. – №1.– 34-41 бб.

     13. Конъектура – матинтанудын негизги угумдарынын бири. – Тил, адабият жана искусство маселелери. – №2 (7). – Бишкек, 2009. – 220 б. – 189-194 бб.

     14. Казактын ески матиндеринин тургысындагы ерекшеликтери. – Тил, адабият жана искусство маселелери. – №2 (7). – Бишкек, 2009. – 220 б. – 209-215 бб.

     15. Мәтіндегі тілдік ауытқулар (Махамбет өлеңдері нұсқалары бойынша салыстырмалы талдау). – Мұхтар Омарханұлы Әуезов және әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті. – Халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары (24-25 қыркүйек, 2009 жыл). – 348 б. – 306-312 бб.

     16. Тіл деңгейлері мен тілдегі мәтін деңгейі. – ҚазҰУ Хабаршысы (филол. сериясы ). – №1-2 (125-126). – Алматы, 2010. – 372 б. – 51-54 бб. 

     17. Қазақ тіл біліміндегі мәтінтану мәселесі. – ҚазҰУ Хабаршысы (филол. сериясы ). – №1-2 (125-126). – Алматы, 2010. – 371 б. – 90-94 бб. 

     18. Профессор Рақыш Әмір мәтінді зерттеу бағыттары жайында. – Қазақ тілін коммуникативтік, функционалдық бағытта зерттеу және оқытудың инно-вациялық технологиялары (Р.Әмірдің 80 жылдығына арналған халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдарының жинағы). – Алматы: Арыс, 2010. – 452 б. – 57-64 бб.

     19. Мәтін классификациясы мен типологиясын жасаудың амалдары. – Қазақ тілін коммуникативтік, функционалдық бағытта зерттеу және оқытудың инновациялық технологиялары (Р.Әмірдің 80 жылдығына арналған халық-аралық ғылыми-теориялық конференция материалдарының жинағы). – Алма-ты: Арыс, 2010. – 452 б. – 53-58 бб.

     20. Текстологическое состояние и особености изучения казахского литера-турного наследия ХҮ-ХҮІІІ веков («устно-письменный текст»). – Язык и ментальность. Сб. статей (Серия «Славянский мир»). – вып. 5. – Санкт-Петербург: СПбГУ, 2010. – 692 с. – 539-543 стр.

     21. Мәтіндік мәнді анықтаудағы коммуникативтік қатынастың қызметі. – Тіл және мәдениет: тілдің антропоөзектік парадигмасы (проф. Ж.Манкееваның 60 жылдығына арналған республикалық ғылыми-теориялық конференция материалдарының жинағы). – Алматы: А.Байтұрсынұлы ат. Тіл білімі инсти-туты, 2010. – 428 б. – 302-305 бб.

     22. Мәтін және дискурс морфосинтактикаға әсер етуші негізгі факторлар ретінде. – Тіл және мәдениет: тілдің антропоөзектік парадигмасы (проф. Ж.Манкееваның 60 жылдығына арналған республикалық ғылыми-теориялық конференция материалдарының жинағы). – Алматы: А. Байтұрсынұлы ат. Тіл білімі институты, 2010. – 428 б. – 305-309 бб.

     23. Мәтіндік семантикалық кеңістіктегі мәтін авторы – субъективті тілдік тұлға. – ҚАЗҰУ Хабаршысы (филология сериясы). – Алматы: Қазақ универ-ситеті, 2010. – №3 (127). – 408 б. – 270-272 бб. 

     24. Мәтіннің функционалды-стильдік параметрлері.–Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің Хабаршысы (филология сериясы). – №3(76). – Астана, 2010. – 612 б. – 133-136 бб.

     25. Мәтін және дискурс: қолданысы, мағыналық және тілдік ерекшеліктері. -  Абай мұрасы – адамзаттың асыл қазынасы. – Халықаралық ғылыми-тәжіри-белік конференция материалдарының жинағы. – Семей, 2010 (қыркүйек). – 180 б. – 106-110 бб.

    26. Еще раз об изучении казахского литературного наследия ХҮ-ХҮІІІ вв. (устно-письменный текст). – Материалы международной конференции «Татарская культура в контексте Европейской цивилизации». – Россия, Қазан: Ихлас,2010. – 384 стр. – с.172-174.

     27. Ауызша жеткен мәтіндер – бір дәуірдің тілдік ерекше нұсқалары. – Абай мұрасы – адамзаттың асыл қазынасы. – Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдарының жинағы. – Семей, 2010 (қыркүйек). – 180 б. – 106-110 бб.

     28. Поэзиялық мәтіндегі өрістету мен тежеу – мәтін түзілім тетіктері ретінде. – Адам. Тіл. Мәдениет. – Халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары. (15 қыркүйек, 2010). – Алматы:Елтаным, 2010. – 374 б. – 123-126 бб.

    29. Мәтінтанулық зерттеулер жүргізудегі қолжазбалардың (басылымдардың) маңызы. – Ғылыми журнал. ПМУ Хабаршысы (филологиялық серия). – С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті. – Павлодар, 2010, №3. – 154 б. - 27-39 бб.

     30. Мәтінтану туралы бірер сөз. – М.Дулати ат. Тараз мемлекеттік университетінің Хабаршысы (филологиялық серия). - Тараз, 2010, №2. – 25-30 бб.

     31. Көне түркілік жазба тілдер және Махамбет хатының жазба тілдік сипаты. – М.Дулати ат. Тараз мемлекеттік университетінің Хабаршысы (филологиялық серия). – Тараз, 2010, №2. – 32-40 бб.

     32. Адам – мәтін құрылымындағы міндетті компонент. – Studies in Turkic Philology. - Edited by Zhang Dingjing and Muxtar Abilkak. - China Minzu University Press, №8, 2010. – Пекин, 2010. – 398 б. – 115-120 бб.

    33. Қазақ тіл біліміндегі мәтін талдау мен мәтінтану, негізгі принциптері мен теориялық бастаулары.– Вестник Казахстанско-Американского свободного университета (научный журнал). Общие проблемы филологии. 2-выпуск. – Усть-Каменогорск, 2010. – 228 бет. – 79-85 бб.

    34. Мәтінтанудың басты ұғымдары және қазақ ескі мәтіндерінің ерекшеліктері //Қазақстанның ғылыми әлемі. – №5(33). – Шымкент,2010. – 320 б. – 7-12 бб.

   35. Қазақ әдеби тілінің сөздігі.1т. – Алматы:Арыс,2006. – 420-527 бб. 
 

   Диссертация авторы зерттеу жұмысының тақырыбына байланысты төмендегідей авторлардың шығармалар жинағын құрастыруға, ғылыми түсінігін жазуға, баспаға әзірлеуге қатысты:

   1.Қазақ  әдеби тілінің сөздігі. Бас  редакцияның алқа мүшесі және  жауапты шығарушысы әрі құрастырушылардың  бірі. – Алматы:Арыс, 2007-2009 жж. 1-910 томдар. 

   2. «Алаш мұрасы» сериясы бойынша  «Қазақ» газеті. (1913-1917жж.). Редакциялық алқа мүшесі және құрастырушылардың бірі, алғысөздің авторы. – Алматы:Арыс,2009. – 476 б.

   3. «Алаш. Алашорда» энциклопедия. – Редакциялық алқа мүшесі, құрастырушылардың бірі, алғысөздің авторы. –Алматы:Арыс,2009. – 544 б.

   4. 20 томдық  «Махамбет әлемі» сериясы. ҚР Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министрлігінің келісімімен шығарылған. – Редакциялық алқа және шығармашылық топ мүшесі. – Алматы:Арыс,2003-2005 жж.

   5. Халел Досмұхамедұлы. Таңдамалы  шығармалары. Редакциялық алқа мүшесі және «Халел шыңдары» ғылыми очерк авторларының бірі (серіктес: Р.Сыздық). – Алматы:Ана тілі, 1998.  
 
 
 
 
 
 
 
 

   РЕЗЮМЕ 

   диссертация на соискание ученой степени доктора  филологических наук

   по  специальности 10.02.02 – Казахский  язык 

Анес  Гарифолла Кабдолкаирулы 

Пространство  текста: семантический, этимологический  аспекты 

    Актуальность  исследования. Текст – особая и сложная знаковая система, с помощью которого реализуются все единицы языка. В связи с этим анализ и постижение текста, изучение  его строения и структуры, определение функции языковых единиц в процессе текстообразования следует считать одной из актуальных проблем в настоящее время.

    Исследование  текста как особого речевого произведения, начиная с XX века, способствовало зарождению специальной научной области – лингвистики текста. Наряду с понятием текста появляются пути и способы его изучения, в том числе и с позиции новых научных парадигм, поэтому изучение собственно языковых сторон текста сопряжено интеграционными процессами и интеграционным объединением, что находит свое яркое проявление в анализе текста и текстологии. В этой связи тема диссертационной работы, в которой исследуется семантика текстового пространства и раскрывается этимология слов в древних текстах, представляется актуальной и своевременной.

    Текст – это, прежде всего, сложная категория, представляющая собой содержательную, системную и структурную совокупность, в котором все языковые единицы  связаны между собой и организуют одно цельное в содержательном, коммуникативном и структурном отношении, произведение. Сложность исследования этого феномена порождает  многоаспектное изучение текста, с одной стороны, и многообразие его классификации – с другой. В казахском языкознании назрела потребность в совершенствовании теоретического обоснования концептуального анализа текста, формировании и систематизации терминологии таких наук, как текстология и лингвистика текста, пополнении их базовых понятий. Все это обуславливает актуальность темы диссертационного исследования.

    Объект  исследования – текст в казахском языкознании, пути и способы анализа текста и его познания.

    Предмет исследования – лингвистика текста и текстология в казахском языкознании.

    Цель  и задачи исследования. Основная цель работы заключается в выявлении особенностей лексико-грамматических уровней языка в формировании текста на основе комплексного (семантического, структурного, функционального, прагматического, исторического) анализа, что предполагает всестороннее изучение текста как сложной языковой категории. Для достижения этой цели решаются следующие задачи:

    - систематизировать и классифицировать  определения, которые могут дать  полное описание понятия текста;

    - определить типы и виды текстов,  раскрыть понятие  исторических текстов и последующих  новых текстов и показать особенности их изучения;

    - установить сходства и различия  анализа текста и текстологии,  определить роль языковых единиц  в структурно-смысловом единстве  текста в выявлении их основных  признаков, функции и значимости в построении текста;

    - на основе языковых фактов  конкретизировать базовые понятия  текстологии, которые находят  свое отражение в тексте;

    - осуществить этимологический анализ  с целью установления значимости  языковых единиц и отдельных  слов как значимых элементов в структурно-содержательном оформлении текста;

    -  на примере языковых повторов  показать взаимосвязь между древними  и новыми текстами, что позволило  установить причины появления  некоторых отклонений на разных  языковых уровнях.

    Научная новизна и результаты исследования:

    - выявлены и подвергнуты комплексному  анализу лексические, морфологические  и синтаксические средства лингвистики  текста;

    -  впервые в казахском языкознании  в научный оборот вводится  понятие «устно-письменный» текст  и выявляются особенности исследования устно-письменных текстов;

    - выявлены универсальные логико-понятийные, лексико-грамматические средства  формирования текста, что позволяет  осуществить его комплексный  анализ и в совокупности дает  общее представление об отражении понятия текста, лингвистики текста и текстологии;

    - описаны функции, значение и  значимость языковых единиц в  анализе текста и текстологии  и их роль в определении  основных признаков и параметров  текста;

    - показаны языковые оплошности  в построении текста и на основе принципов анализа текста и текстологии в казахском языкознании систематизируются теоретические предпосылки,  приводятся основные понятия и дефиниции терминов, что дает обоснование для установления различий между принципами исследования устаревших казахских текстов и традиционными принципами изучения текста в текстологии;

    - на основе различных языковых  и исторических фактов и вещественно-исторического  фона выявлены причины появления  лексических, фонетических и морфологических  отклонений в текстологических исследованиях, способы комментирования которых дается в соответствии с знаниями адресата и адресанта;

    - выявлены особенности семантического  пространства текста и роль  образа автора как обязательного  компонента в структуре текста;