Депозиттерді сақтандыру жүйесі

қаражаттарынан 500  млн.  теңгенің  көлемінде   соңынан  несиелік  линиядан

алынған қаражаттар.

     Клиенттермен  түсіндіру жұмыстарын жүргізу.

     Қордың төрағасы және оның қызметкерлері халықты қордың бар екенінен хабардар етуге көп жұмыс жасады. Оған жарнамалық жұмыстар, жарнама роликтері, радиодан интервью беру, баспа басылымдары жатады және де олар "Ең негізгі 10 сұрақ және оған жауаптар" атты көбейтуге арналған буклет құрастырды.

     Сонымен бірге қордың мақсаттарына жетуіне  көмектесетін біраз бағдарамалар да бар.

     Біріншіден, қатысушы-банктердің қызметкерлері  сақтандыру туралы халықтың сұрақтарына  жауап беретіндей оқытылуы керек. Бұныдай  шаралардың жүзеге асырылуы банк мүддесіне  сай болып келеді, себебі сақтандыру туралы білгеннен кейін халықтың банктерге сенімі артады.

     Екіншіден, ҚР ұлттық банкі өз қызметкерлерін, соның ішінде банктік, бакьпшу— департаменті   қызметкерлерін   детточиттерді   сақтандыру   жөнінде оқытуы керек. Бұл қызметкерлер кейін қордың банктік индустрияға өкілдері ретінде жұмсалуы мүмкін.

     Сонымен бірге, біз қор туралы ақпаратты-жарнамалық құжаттарды алып, ҚР ұлттық банкінің веб-сайтына, қатысушы-банктер веб-сайтына орналастыруды ұсынамыз. Интернетті қолданатын отбасылар аз болғанмен, олардың саны күннен-күнге артуда. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды 

     Қазақстанда құрылған жеке тұлғалардың салымдарына  кепілдік беру қоры отандық банк жүйесіне деген тұрғындардың сенімін қайта  қалпына келтіруге бағытталған  бесжылдық тәжірибелік қызметі  оның Қазақстан Республикасының  жалпы банк жүйесіндегі маңызды  қаржылық институт ретіндегі қызметінің тиімділігін көрсетті. Кепілдік беру жүйесі отандық банктердің салымшыларының мүдделерін қорғаудағы тиімділігін дәлелдеп келеді.

     Жасалған  талдаулар көрсеткендей, салымшылардың  қорғаудың әмбебап механизмі  жоқ, бірақ сол я өзге формада  ол кез-келген өркениетті елдің қаржылық жүйесінің мәнді құрамдас бөлігі болып табылады. Мәселелердің едәуір жемісті шешілуі үшін орныққан банктік жүйесі бар батыстық елдердің тәжірибесін ескеріп, оны шеберлікпен өзіміздің шынайылығымызбен үйлестіруімізі қажет.

     Біздің  мемлекеттің өзі жеке тұлғаларды тарту саласында банк жүйесінің  қалыпты жұмыс істеуінің кепілі болуы тиіс жеке тұлғалардың салымдарының қайтарымдылығына кепілдік беруге қатысты  ұйымды құруға ынталы. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, салымдарды сақтандыруда мемлекет банктроттығы бүкіл банк жүйесін есенгірететін мемлекеттік емес банктерге жауапты болуы керек. Кепілдік беруші-ұйым мен орталық банк келбетіндегі мемлекеттің әрекеттестігі банк жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге қатысты мәселелер бойынша бірлескен жұмыстар жүргізуден көрінеді. Сақатндыру сомаларын төлеуге қатысты қор қаражаттары жеткіліксіз болса, қорға үкіметпеп нсмес оның кепілдігімен несиелер берілуі мүмкін.

     Сонымен қатар, Қорға төбесін әлі бір  көрсетпеген мәселермен алысуға  тура келеді. Кейбір қадамдар шетелдік мемлекеттердің тәжірибесінен шеберлікпен алынуы ықтимал. Мысалы, кепілдік беруге жатқызылатын соманы есептеуде алғашында негізге салымшы шотта орналастырған орташа статистикалық сома алынады. Кейін проблемалы банктердің міндеттемелерін орындауға қажетті қаражаттардың жеткілікті деңгейін жинақтауда кепілдік беру сомасы ұлғаюы мүмкін. бұл салымшыларды бей-жай қалдырмас. Яғни орналастырылған уақытша бос қаражаттардың орташа сомасы өсе түседі. Бірақ бәрі де жақсы бола бермейді. Салымшылардың әлеуметтік-экономикалық қорғаныс механизмін жасай отырып, депозиттерді сақтандырудың мемлекеттік қоры банктер мен салымшылардың жауапсыздық таныта бастауына септігін тигізеді. Халықаралық тәжірибеде бұл феномен "моральдық тәуекелдік" проблемасы атауын алды. ол банк менеджерлерінің басқаруға деген қүлықтың болмауы мен банк ахуалдарының мониторингісін жасауға зауықтың жоқтығынан көрінеді. Олар тек банкпен қойылған ставкалар мөлшерін ғана бағдар етіп алады. Жоғары ставканы қаржылық тұрғыда тұрақты емес банктер ұсынатын болғандықтан салымшылардың мұндай дел-салдығы корпорация тарапынан қажетті өтемақылар көлемін үлғайта түсіреді. Басқа жағынан алғанда, консервативтік банктер депозиттер бойынша едэуір төмен процентке байланысты депозиттердің елеулі көлемін тартуға дәрменсіз болып қалады, я болмаса    "проценттік    күреске"    қатысуға    мәжбүр    болады.    Сақтандыру шектеулері    шоттың    әрбір    түріне,    салымшының    әрбір    түріне    қарай тағайындалады немес кешенділік сипатқа ие болады.

     Қазақстан Республикасының банк жүйесі даму жолында  және осы кезеңде оның кейінгі  дамуы жеке тұлғалардың банктік  салымдарын қайтарылуына кепілдік беруге қатысты ұйымдардың, соның ішінде жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру Қоры жұмыс істеуінің құқықтық негіздерін жедел түрде бекітілуінен көрінері сөзсіз.

     Әрине, Қазақстанның банк жүйесінде жаңа құрылым  ретінде кепілдік беру жүйесін енгізумен  тұрғындар қатысушы банктердегі  салымдарының сақтаулығына шынайы кепілдік берілген құқыққа ие болды. Осы қадаммен Қазақстанның қаржы жүйесінің банктік қызметтің халықаралық стандарттарына жетуі айшықтала түсті.

     Салымдарға  кепілдік беру жүйесіне өтпей қалған басқа банктер жүйеге енуі мен  талартарға сай келуі үшін барын  аямауда.

     Заңнамалық  іргетасын реттеу саласындағы қордың негізгі жетістіктер мен ілгері қадамдарын баса атап кеткім келеді. Осылайша, кепілдік беру жүйесін жетілдіру және ұсақ салымшыларды қорғау мақсатында Әділет Министрлігінде қабылданған соңғы Ережелермен келісті келесі аспекттер қамтылды:

     -   кепілдік беру объекттері кеңейтілді, яғни кепілдік беру объекттеріне  еке тұлғалардың талап етілмелі  салымдары (депозиттер) кірді;

     -  кепілдік беру объекттері болып  табылатын жеке тұлғалардың мерзімді  салымдары бойынша "өтем" торы  жойылды, сөйтіп, қайтарылымы Қормен  кепілдендірілген жеке тұлғалардың  талап етілмелі, мерзімді салымдары  мен міндеттемелер бойынша өтемнің ең жоғарғы тұрақты сомасы бекітілді;

     -  салымшылар мүддесін және кепілдік  беру жүйесінің қатысушылары-банктердің  ұжымдық жауапкершілігін ескере  отырып, банктердің міндеттері кеңейтіліп, оларға талаптар да арта түсті.

     Жеке  тұлғалардың салмдарына міндетті ұжымдық  кепілдік беру жүйесінің нормативтік  және құқықтық құжаттары үнемі жетілу үстінде. Кепілдік беру Ережелеріне енген соңғы өзгерістерге сәйкес өз қызметін атқаруда Қор қатысушы-банктерге өзінің жылдық балансын, сондай-ақ қаржылық-шаруашылық іс-әрекет нәтижесі туралы есепті ұсынады және мерзімді басылымдарда жариялайды.

     Қорытындалай  келе, Қазақстанда құрылған жеке тұлғалардың  салымдарына кеплдік беру қорының  арнайылығын айта кетсем деймін. Қазақстан орын алған өз жинақтауларының салымдарына еркіндік шегіндегі азаматтардың таңдау жасау құқығын кеңейте түскен қаржы нарығындағы өзінше демократиялық төңкеріс оригиналды емес. Әлемдік тәжірибеде салымдарды сақтандыру Институты 70 жылдан астам уақыт жұмыс істеп келеді. Салымдарды сақтандыру жүйесі әлемнің 70-тен астам елінде бар. Бірақ ТМД елдері арасында Қазақстан осы бағытта көш бастап келеді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                Пайдаланған әдебиеттер тізімі

     1.  Страховое дело. Учебник под редакцией  проф. Рейтмана Л.И. - Москва, «Рой»  - 1992, 530 с.

     2.  Жуйриков К.К. Рынок и бизнес: страхование рисков - Алматы, «Каржы-каражат» - 1997, 232 с.

     3.  К. Жуйриков, И. Назарчук, Р. Жуйриков. Страхование: теория, практика, зарубежный  опыт - Алматы, ОФ «БИС» - 2000, 382 с.

     4.  Ю.А. Соколов, Н.А. Амосова. Система  страхования банковских рисков. Научное издание - Москва, «Әлит» - 2003, 288 с.

     5.  Н.Н. Хамитов. Банковское дело. Курс лекций - Алматы, «Экономика»  -2005, 216 с.

     6.  Деньги, кредит, банки. Учебник. Под  редакцией д.э.н. Г.С. Сейткасымова - Алматы, «Экономика» - 1999, 432 с.

     7.  Маянлаева Г.И. Организация страхового  дела в Республике Казахстан  -Алматы-2000, 122 с.

     8.  Гусева А.Е. Зарубежный опыт  страхования банковских депозитов  // Банковское дело, №5, 2000 г.

     9.  Казимагомедов А.А. Защита и  страхование банковских депозитов  в странах Восточной Европы // Банковское дело, №9, 1996 г.

     10.  Аналитические материалы IV Конгресса финансистов - Алматы, 15 ноября 2004 г.

     11.Статистический бюллетень Национального банка РК за 2005г.// www.national bank.кz

     12. Oсипенко Т.В. О системе рисков банковской деятельности // Деньги и кредит, №4, 2000 г.

     13.Канаматов К.М. Страхование банковских депозитов и АРКО, Банковские услуги. №4, 1999г.

     14. «Страхование депозитов - основа доверия казахстанцев к банковской системе»// "Панорама" № 27, 7 июля 2000

     15.  Кацеленбаум З.С К вопросу о  сущности банковского депозита  Деньги и кредит. М.-2006, №4.

     16.   Ларичев В.Д. Как защитить вклады  граждан. Финансы 1996 г. №8.

     17. Лисак Б. Казахстанские банки  на пути перемен. "Финансы Казахстана"№  8, 2007г.

     18.    «Депозитный рынок» // Рамазанов  - Деловая неделя №2-2000.

     19.    «В Казахстане нет системы  управления активами и пассивами  инет полного понимания с какими  рисками сталкивается банк»// Г  Марченко-Панорама№29, 2007.