Лингвопоэтический анализ лирики П. Бровки

                       Колькі, колькі са свету дарог

                       Прывядзе іх на родны парог [1, с. 261]!

                       Мы сядзім

                       Тут над вадой,

                       А над нашай галавой

                       Вецер гайдае між хвой,

                       Навявае супакой.

                       І заснулімы з табой [1, с. 320]…

                       А завецца той куток

                       Санаторый “ Туравок ” [1, с. 321].

     Названыя формы алітэрацыі могуць спалучацца, вар’іравацца ў межах аднаго верша. Яны сплятаюцца ў загадкавыя гукавыя малюнкі, заварожваюць слых сваёй мілагучнасцю і напеўнасцю.

      У адрозненні ад зычных галосныя гукі ў  стылістычных мэтах выкарыстоўваюцца радзей.Гэта тлумачыцца тым,што галосных менш па колькасці і яны маюць меншую семантычную значнасць, чым зычныя. Прыём, заснаваны на гармоніі галосных, называецца асанансам.

Асананс – сугучнасць галосных гукаў, паўтарэнне аднолькавых галосных для стварэння  мілагучнасці і інтанацыйна-гукавой выразнасці маўлення[7,с.83].

У аснове асанансу ляжыць паўтарэнне націскных  галосных.Часцей за ўсё асануюцца гукі [а], [і], [ы], [о], як бачым гэта з прыкладаў:

                      -Адкрывай жа хатачку,

                       Я твой тата, Настачка!

                       З перамогай, Настачка [1, с. 79]!

                       Я чуў, як свет ад шчасця плакаў,

                       Калі пабачыў вольны свет [1, с. 85].

                     -Ой, татачка, тата, не жалься багата,

                       Бо цёпла мне, тата, ля роднае хаты [1, с. 86].

                       Шмат у нас гарадоў.

                       Шмат яшчэ паўзнімаецца [1, с. 94]…

                       Ён да працы

                       Прагнасць мае.

                       Ён і ў песнях самы звонкі [1, с. 115].

    Галосны націскны [о] перадае напружанасць, як бачым з наступных прыкладаў:

                      -Нам добра сягоння, з табою гамонім,

                       Цябе мы ад спёкі сабою заслонім,

                       Заслонім лістамі ад дожджу касога,

                       Ад гора ліхога, ад вока благога [1, с. 87].

                       Найболей, што дзед мой пабачыў, -

                       Сваё валасное сяло [1, с. 190].

                     І тое, было што далёкім,

                       Здаецца, што побач цяпер [1, с. 190].

                       Абяцаць табе мы можам –   

                       Хай сягоння там журботна,

                       Ты забіў іх болей сотні                                                                                                                    

                      Федзя, гэты лік памножым [1, с. 235].

                       Жытнёвае поле, шаўковы мурог,

                       У промнях рабіна заход вечаровы,

                       Што клёкат буслоў – ручаёў перамовы [1, с. 237].

                       Начамі, што яблыкі, падаюць зоры,

                       Знікаюць па водах, па чорных разорах,

                       Па травах, абсыпаных промнямі рос [1, с. 237].

   Галосны [ы] перадае канкрэтнасць дзеяння або з’явы, гэта прасочваецца ў наступных паэтычных урыўках:

                       Травы абсыплем чыстай слязою,

                       Чыстай слязою, быццам расою [1, с. 80].

                        Іх на дарогах франтавых

                        Хавалі маладых,

                        Вятры пяюць аб іх [1, с. 82].

                        Падслухаў гоман я нязвычны,

                        Што плыў дарогамі вайны [1, с. 84].

                        Вось тут ён трыццаць год назад

                        Стаў у рады байцоў [1, с. 175].

                        Ці на плячах пласты трымаць,

                        Ці жыць у звоне струн.

                        І рады ён, што праз гады

                        Іх шырыцца разгон [1, с. 175].

    Галосны [ё] перадае ўзнёсласць, узрушанасць дзеяння, што характэрна з прыкладаў:

                        Ён любіць лес, з якім узрос,

                        Вялікім пачуццём,

                        Ён знае – у дрэў багаты лёс

                        І доўгае жыццё [1, с. 175].

                        Каваль падышоў к ёй з работай сваёю,

                        Паднёс ёй пярсцёнак і серп назублёны,

                        А потым стаяў і глядзеў улюблёны

                        Узняўшы пярсцёнак [1, с. 108].

                        Да нізкай хаціны

                        Пад крык жураўліны, -

                        Схіліўшы галіны,

                        Шапнула рабіна [1, с. 86].

                        Сарве падземку,з’есць ды зноў

                        Ідзе без перастання [1, с. 63].

    Асананс таксама ўтварае сістэмы паўтораў: сумежныя і раздзяляльныя анафары і эпіфары, стык.

   Анафара – паўтор пачатковых гукаў, напрыклад:

                       І лясы, і палі,

                       І гаі, і азёры,

                       І крыніцы, у якіх нашы думы відны [1, с. 31].

                       А сцягі ўзляіалі вышэй галавы,

                       А гоман і жарты,

                     А песні няспынна [1, с. 36]!...

                     А ўсё засталося:

                       І пройдзены шлях,

                       І горад з прасцёртымі ў дыме рукамі,

                       І ты, засмучоная наша зямля [1,с. 37].

                       Мы ішлі

                       І не чулі натруджаных ног,

                       І неслі журботу з нянавісцю разам,

                       І там, ля разбітых вайною дарог,

                       На некалькі год пастарэлі адразу [1, с. 38].

                       І шумяць і завуць

                       Іх бярозы,яліны і сосны,

                       І хвалі шырокай Дзвіны [1, с. 55].

                       Усе палі паабходзіў

                       У світцы саматканай

                       Усе гаі ператрубіў

                       Трубою берасцянай [1, с. 64].

    Эпіфара – паўтор канцавых гукаў.Аднесём сюды наступныя аўтарскія ілюстрацыі:

                       Ты ходзіш, маці, сцежкай вайны,

                        І з вуснаў рвуцца ворагам праклёны.

                        З братамі прыйдзем мы, твае сыны, -

                        І выйдзе Беларусь з палону [1, с. 9]!

                        Час вызвалення ідзе,

                        Сонца пакутных сагрэе,

                        Сцяг вызвалення плыве [1, с. 24]…

                        На шляху ў паходным строі

                       На світанні,

                        Чуюць коннікі-героі

                         Голас родны з-пад Кубані [1, с. 26].

                       -Скора вярнуся

                         Разам з сябрамі,

                         Грукнем маланкамі

                         Ды перунамі. [1, с. 34].

                         Адзіная сёння ў салдата размова –

                         Ён грукае ў сцены

                         Берліна сурова

                         І верыць, нядарма

                        Свяціла заранка, -

                         Ён вызваліць хутка

                        Сваю паламянку [1, с. 73].

                         Цяжка ім часінай выпадала,

                         Крыллі мяла

                        Лютая навала,

                        Ды ніколі ў бойцы не кідала

                        Песня неўміручая Купалы [1, с. 45].

    Паўтор канцавых гукаў перадае рытм верша, як бачым з прыведзеных прыкладаў:

                        Ён сілай магутны, душою агністы,

                        Нядаўна ў калгасе ён быў трактарыстам,

                        Вясёлы заўсёды,

                        Вадзіў карагоды,

                        Як хмары закрылі і сонца, і зоры,

                        Пайшоў партызаніць да бору [1, с. 43]…

                       Шумяць ленінградскія плошчы,

                          Гудзяць беларускія пушчы.

                        Упарта з баямі на захад ідуць

                          Смалячкова сябры.

                         І пройдуць, - па травах духмяных

                         Абсыплюцца зорныя росы,

                         Загойдаюць вятры ласкава палёў залатыя дары,

                         І пройдуць сцяжынкамі тымі,

                           Дзе хлопчыкам бегаў ён босы.

                         Журботна схіліўшы галовы,

                         Пра Федзю раскажуць бары [1, с. 236].

                         І помста няўмольна праходзіць шляхамі

                         Ад позняе ночы да ранняй зары.

                         Як гор не развеяць ліхімі вятрамі,

                         Як рэчак не высушыць злосці агнямі [1, с. 238].

     Зеўгма (стык) – паўтор апошняга гука і пачатковага [7, с.72].