Автор работы: Пользователь скрыл имя, 12 Марта 2012 в 06:25, реферат
Мемлекеттік қызмет тиімділігі мен оның қызмет көрсетулерінің сапалығының проблемалары көптеген елдердің күн тәртібінде тұр. Қоғамдық және экономикалық қатынастарды мемлекеттің рөлінің трансформациялық процесінің жүруі өтпелі экономикалық елдердің ерекшелігі. Сондықтан мемлекеттік қызмет тұрғындардың қажеттіліктері мен қоғамның күтімдеріне және де мемлекеттің ауысып жатқан функцияларына көп мән беру керек.
Мемлекеттік қызметте әкімшілік қызметкерлердің тұрақты әрекет етуі үшін, орынсыз жұмыстан шығарып жіберуге жол бермеу үшін Заң оларға кепілдік береді
Сурет 5. Коррупцияға қарсы шаралар
Бұл заңда келесідегі жазылған, саяси қызметкерлердің ауысуы әкімшілік қызмет етушілердің жұмыстарынан шығарылуыңа себеп болмайды. Заңның басқа нормасымен мемлекеттік органның реорганизация немесе ликвидациядан өтуі жағдайында қызметкерлерге басқа жұмысқа тұрғызатынына кепілдік береді.
Әкімшілік мемлекет қызметкерлерінің құқықтық қорғалуы:
• Саяси қызметкерлердің ауысуы әкімшілік қызметкерлердің жұмыстан шығарылып тасталуына себеп болмайды
• Әкімшілік мемлекеттік қызметке белгілі бір мерзімге келу
• Мемлекеттік органның реоргазизациясының жағдайында жаңа жұмыс орына тұрғызып беруі жайлы кепілдік беру
• Тәртіпке салу немесе жұмыстан жығарып жіберу шараларын қолдануғы нақты себептердің болуы.
Мемлекеттік қызмет заңының коррупцияға қарсы сипатының бар екендігін байқамай өтпеуге болмайды. Бұл занда бірінші рет мемлекет қызметкерлерінің ант етуі, мемлекет қызметкерлерінің арасындағы жеке қақтығыстары жайлы хабардар етілуі қарастырылған. Мемлекеттік қызметке келе отырып азамат мемлекеттік қызметте болатын шектеулерге келісетіні туралы қолхат жазып беруі керек.
1.2 Реформалау механизмі мен әкімшілік мемлекеттік қызметті
мамандандыру.
Мемлекеттік қызметкер жоғарыдан келген бұйрықтың засыздығы туралы күмәндаса, онда бұл жағдай туралы өзбасшысыны немесе бұйрық берген басшысыңа қолхат жазып, жазып бергені туралы міндеттемені талап етуі керек. Осы жылдың басынан әр мемлекеттік органда дисциплиналық комиссия жұмыс істеу керек. Бұл комиссия мемлекеттік қызметкерлердің дисциплиналық қателіктерді жасау жағдайларын жан-жақты талдап қорытынды баға беруі керек. Конкурс — мемлекеттік қызметке тұру немесе қызметте жылжу кезіндегі коррупцияға шара болып табылады.
Мемлекеттік қызметтке конкурс негізінде тұрумен қатар конкурстан тыс кадр резервінде болған адамдарды қабылдауға да болады (6 сурет).
Реформалау механизмі мен мемлекеттік қызметтің кадрлық резервінің көздері
Зандарда және заң актілерінде мемлекеттік қызметкерлердің мамандығын жоғарлатуға бағытталған шаралар айқындалған. Ол мемлекеттік қызметке компетентті емес адамдардың келуіне анық кедергі болатын мемлекеттік қызметке ұсынылған категорияларға квалификациялық талаптарды қою (7-ші сурет).
7-ші сурет
Мемлекеттік қызметтің жоғары профессионалдылығы — тағы бір лозунгы емес. Қайта реформалаудьщ ағымдағы этаптың ерекшеліктерінің бірі — бұл мемлекеттік қызмет пен қызметкерлердің сапалық деңгейін көтерудегі негізгі құрал. Жаңа заңда шенеуніктердің професспонализмін қадағалау мақсатында аттестация жүргізіледі. Әр 3 жыл сайын аттестация мемлекеттік қызметкерлердің дайындық деңгейін олардың құқыктық мәдениетін және адамдармен жұмыс істеу сипатын тексеріп отырады. Аттастациялық комиссия нәтижелері бойынша әр -мемлекеттік органда қызметкердің қызметтік сәйкестілігі немесе оны жұмыстан шығарып тастауы жөнінде вердикт шығарылып отырады. Сонымен қатар комиссия қызметкерге квалификациялық деңгейін жоғарлату мақсатында белгілі бір курсты окып үйренуге ықпал жасай алады.
Типтік квалификациялық міндеттемелердің негізінде әр мемлекеттік орган өз квалификациялық міндеттемелер мен инструкцияларды жасауы керек.
(8-9 сурет)
8-ші сурет
9 -шы сурет
10 – шы сурет
Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлер шендері реестірінің
артықшылықтары.
Ескі жүйе бойынша
ақпарат пен қабылданатын
Департамент директоры 100 пайыз департамент директоры
Департамент директорының 90 пайыз Департамент директорының орынбасары
Басқарма басқарушысы 80 пайыз Басқарама басшысы
Басқарма басшысының 70 пайыз Баскарма басшысының
орынбасары
Бөлім бастығы
Бөлім басшысының 50 пайыз Орындаушылар
орынбасары
Сектор меңгерушісі 40 пайыз
Орындаушылар
Қызметтерді мемлекеттік қызметкерлердің әкімшілік категорияларына бөлу қызметкерлерді сәйкес басқару құрылымымен квалификациялауға мүмкіндік берді.(10-сурет) Тізім бойынша әкімшілік мемлекеттік қызметкерлер А,В,С,Д,Е, категория топтарына бөлді. (А-президент әкімшілігі. В-республикалық деңгейдегі басқарма орган аппараты. С-республикалық деңгейдегі мемлекеттік аппарат органдары, Д - жергілікті деңгейдегі басқарма аппаратының оргондары, Е-жергілікті орындаушы аппарат органдары).
Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің шен реестрлері мемлекеттік қызмет шендерін унификациясы мен басқарудағы артық звеноларды алып тастауға бағытталған. Кейбір мемлекеттік органдарда осы уақытқа дейін басқару жүйесінің 12-13 звеносы болған. Персоналды басқару жүйесін жақсарту үшін Реестр мемлекеттік аппарат органындағы кейбір звеноларды алып тастауды қарастырады. Осылайша керегі жоқ —артық звеноларды алып тастау жүргізілді. Бұл ақпарат сапасы мен басқармалы шешімдерді қабылдауда жақсы әсер тигізеді. Жоғарыдағыларды есепке ала отырып мемлекттік қызметтің Қазақстандық моделі ішіне жаңалықтарды енгізу арқылы карьерлікке де позициялыққа да жақындатуға мүмкіндік беретін мемлекеттік қызметтің иілгіш жүйе модель деп айтуға болады.
(11- сурет)
Әкімшілік мемлекеттік қызметтің кадрлық қамтамассыздылығы
Мемлекеттік қызметкерлердің проффессионализімін жоғарлатудағы маңызда шаралардың ішінде мемлекеттік қызметкерлердің квалификациялық деңгейін жоғарлату мен жаңадан мамандандыру сияқты білім беру жүйесі кіреді.
Өкінішке орай біздің елімізде мемлекеттік қызметкерлеріне білім берудің нақты бір жетілген жүйесі жоқ. Жетілген жүйе жұмыс орнында білім алу, квалификацияны жоғарлатудың түрлі жүйелері саналық курстар, регионалды институттар, мемлекеттік қызметкерлерді арнайы бағдарламалар бойынша қайта мамандандыру, мемелекеттік қызмет Академиясында мемлекеттік қызмет элитасын дайындауды қамту керек. Бұл жетілген жүйеге президенттік "Болашақ" жүйесі, стажировкадан өту жүйелері кіруі керек.
Сонымен бұл бағдарламалардың негізгі міндеті мемлекеттік қызметтің және мемлекеттін өзімен талап етуі. Әрекет етіп жатқан бағдарламаның басты кемшілігі бағдарламалардың мемлекеттік қызметтің талабына емес бар болған оқытушылар Құрамына бейімделуі. Бұл жағдайда әрекет етіп жатқан мемлекеттік қызметкерлер құрамы мен экономиканың түрлі салаларындағы мамандар барынша пайдаланбайды. Оқу орындарының негізгі кемшілігі оларды кәзіргі уақыттағы әдістердің пайдаланбауында. Былайша айтқанда бағдарламалардың көбісі эрудицияны жоғарлатып жалпы білім береді, бірақ технологияларды игеру мен оларды қолдануда білім бермейді.
Келесі маңызды талап — мемлекеттік қызметкерлерге білім беру стандарттарын жетілдіру. Бұл сандарттар тұтынушылардың, яғни мемлекет қызметінің талаптарын есепке ала отырып жасалынуы керек. Әрине қызмет қызметкерлеріне білім беруіне заказ мешекеттік заказ беру механизмі жетілдірілмесе және бәсекелік орта қалыптаспаса.
Сол уақытта мұндай жүйені жасау мен білім беру бойынша шарттарды орындау үшін мемлекеттік бюджетте қарастырылған сомалар жеткіліксіз. Сондықтан агенттік қаржыларды қарқынды қолдану мақсатымен Қазақстандық мамандарды дайындау статьясында көрсетілеген міндеттемелерге жұмсады. Осы қаржыларды бақылаусыз және тиімсіз пайдалану Мемлекеттік коррупиияға қарсы коммсиясымен қарастырылды.
Жоғарыда айтылып кеткеннің барлығын есепке ала отырып мемлекеттік қызметкерлерді дайындау концепциясы жасалынып отыр (11 - сурет).
Дүниежүзілік банк және басқа да халқаралық ұйымдар Қазақстанның мемлекеттік қызметтерді ұтымды реформалауын мойындап отырып мемлекетгік қызметкерлерді дайындайтын Ұлттық орталықтың ашуына қатысуға шақырады. Дүниежүзілік банк бұл орталыққа оқытушылар ретінде экономика және қаржы облысындаға халқаралық эксперттерді шақыруды көздеп отыр.
Мемлекеттік қызметй жетілдіру мақсатында қызметке қабылдау мен қызметтеті жылжуларда конкурстық таңдауды енгізілуде. Территориялық органдар мен агенттіктер вакантты қызметке кандидаттарды тесттеуді өткізеді. Қәзіргі кезде кандидаттарды таңдау мақсатында Қазақстан Республикасының зандарын білімін айқындау үшін арнайы тесттер жасалынды. Тестті өткізу барысында конкурсанттар "коррупцияға қарсы күрес", "мемлекетік қызмет жайлы" заңдылылығы жайлы, азаматтық кодекстен сұрақтар келеді, одан басқа басқармалық орындарға үміттеніп отырған конкурсанттар үшін вербальді емес логикалық тесттер дайындалқан. Әр қызмет категориясы үшін алдын аларлық мәндер қойылған, бұл жағдай ең лайықты кандидаттарды тандауына әкеледі. Осылайша кандидаттарды міндетті түрде тесттеу мемлекеттік қызметке дайындығы төмен адамдардың келуіне тағы бір кедергі.
Болашақта тестті бағдарламалар бірқатар заң актілері бойынша дамытылып отырады. Сонымен қатар әр бағдарлама жетістігі категорияларға емес, айқын мемелекет органдарының мемлекеттік қызметіне бағытталады.
Мемлекеттік қызметтің қарқындылығын жоғарлату туралы айтқанда "мемлекеттік қызмет туралы" заңдылықтың шегінен шығып кететін шаралар туралы айтып кету міндет. Бәрінен бұрын "Әкімшілік процедура туралы заңды қабылдау керек. Бұл заң мемлекеттік органдардың шешім қабылдау процедураларының регламентті болуын, оларды азаматтарға жеткізіп шенеуніктердің берілген процедураларды сақтауы туралы міндеттеме жасауды қамту керек. Процедураларды жасап оларды қатаң сақтау коррупция деңгейін төмендетіп, заңның сақталуына демократия принципі ретінде үлес қосады. Демократия бұл — процедуралар деп бекер айтпаған.
Мемлекеттік қызметтің профессионалдылығын жоғарлататын келесі фактор — менеджменттің жаңа әдістерін енгізу, әсіресе персоналды басқару бөлімінен. Персоналды қарқынды басқару тұрғындарға сапалы қызмет көрсетуге бағытталуы негізгі кезеқтердің бірі болуы керек. Бұл жағдай мемлекеттің нарық субьектілеріне қарағанда бәсекенің болмауы жағдайында жұмыс істейтін болғандықтан әсіресе маңызды. Олардың жұмыс істеуіңің қарқындылығы заң, мемлекет аппаратының кадр профессионалдылығымен, басқару әдістерінін эффективтілігімен қамтылу керек.
Персоналды тиімді басқару әдістеріне мемлекеттік қызмет кадрларына мониторингті енгізу әдісін жатқызуға болады. Қазақстандық модель біздің ерекшеліктеріміз бен дәстүрлерімізді ескере отырып карьерлік және позициялық жүйелерді қамтып отыр.
Халқаралық эксперттердің пікірі бойынша Қазақстан мемлекеттік қызметті реформалауда үлкен прогресске жетіп отыр;
Бұл жағдай Орталық Азия бойынша Дүниежүзілік банктін Департаментінің Директоры К.Кодердің өткен жылы Астанада өткен Халықаралық ғылыми практикалық конференциясында "Қазақстандық мемлекеттік қызметті реформалау: тәжірибе, проблемалар, мақсаттар" баяндамасында айырықшаланды. Оның айтуынша "ТМД елдерінің арасында Қазақстанда жасалынған заң шектеулері әлі құрылмаған", ал реформалар болса басқа елдердің қызығушылығын білдірді. Кодер мырзаның пікірі бойынша Қазақстандағы мемлекеттік қызметті реформалауда жақсы нәтижелері мемлекет басқармасының бағытты саясаты мен мемлекеттік қызметті институционалды жасалуының әсерінен болды. Бұндай бағалауды басқа да Халқаралық эксперттер де беріп отыр. Мемлекеттік қызметті реформалаудағы біздің шаралармен ТМД және басқа елдер танысқысы келеді.