Понятие и виды инновационных стратегий

   В 2009 г. изменен срок уплаты ИПН – до 25 числа месяца, следующего за месяцем выплаты дохода физическому лицу. Вместе с тем, предлагается осуществить поэтапное введение всеобщего декларирования населением доходов и расходов (ориентировочно 2010-2013 годы). Это позволит установить эффективный налоговый контроль в РК над полнотой исчисления и уплаты налогов. При этом, следуя международной практике, будет создана система вычетов из налогооблагаемого дохода физических лиц. Вычету будут подлежать расходы на платное медицинское обслуживание, образование, приобретение жилья или его строительство и прочие социальные расходы населения, принятые в международной  практике.

   В новом Налоговом кодексе ставки акцизов на алкогольную и табачную продукцию унифицированы в течение 3 лет.

   С 2009 года ставки акцизов включены в  текст Налогового кодекса, а также  повышены ставки на алкогольную продукцию  отечественного производства на 30%.

   Предоставление  инвестиционного налогового кредита позволяет в условиях значитель-ной неопределенности снизить коммерческий и финансовый риск инновационной деятельности, обеспечивая рост возможностей фирмы для эффективной  реализации проекта. Инвестиционный налоговый кредит влияет  на уменьшение риска, ассоциируемого с операционным и финансовым рычагом, поэтому он может быть использован  как по условно-постоянному налогу на имущество, так и по условно-переменному налогу на прибыль.

   Эффективность таких налоговых стимулов основанных на низких налоговых ставках является отрицательной для доходной части бюджета. Поэтому многие страны отказываются от применения этого инструмента налогового регулирования.

   Таким образом, рассматривая основные инструменты  налогового регулирования, мы можем  сказать, что по своему характеру налоговое регулирование экономики может быть стимулирующим или сдерживающим.

   В  месте с тем эксперты Всемирного банка рекомендуют  усовершенствование и достижения вхождения  РК в число 30 стран с наиболее конкурентоспособной  налоговой системой:

• Реформировать ряд льгот с целью повышения их эффективности;
• унифицировать механизм предоставления инвестиционных налоговых преференций, исключив необходимость заключения контрактов с уполномоченным органом по вопросам инвестиций
• Установление ограниченного срока действия льгот, связанных  с развитием несырьевых отраслей экономики (режим на территориях СЭЗ, уплата НДС при импорте «методом зачета», отсрочка уплаты НДС при импорте товаров для промышленной переработки).
• Эксперты также рекомендуют сохранить действующую в Казахстане практику применения твердых ставок акцизов. С точки зрения коррекции внешнего ущерба или избегания они предпочтительнее адвалорных. Считают не целесообразным введение отдельных акцизов на предметы роскоши. Международный опыт показывает, что на покупку  предметов  роскоши уходит не более 1-2% от общих потребительских расходов, что приносит мизерный объем поступлений.

   Для успешного функционирования налоговой  системы государства необходимо постоянно совершенствовать законодательную  технику в соответствующей области. Нормы, предписывающие вменение того или иного налога, должны соответствовать выбранной налоговой модели. От того, насколько правильно построена система налогообложения, от корректности юридической техники налоговых норм зависит надлежащая реализация налоговых функций, что является предпосылкой для эффективного развития всего хозяйственного механизма страны. Анализ налоговых правоотношений может иметь положительные результаты только в том случае, если в основе их будут лежать экономические отношения, а также правотворческие документы государства в области налогообложения.

Литература 

   1. Налоги и налогообложение: Учебное  пособие для вузов / Под ред.  И.Г. Русаковой, В.А. Нашина. - М.: ЮНИТИ, 2000.

   2.Барулин  С.В. «Налоги как инструмент  государственного регулирования экономики». Финансы. № 3. Бюллетень бухгалтера \январь 2009г. №1.Журнал «Налоги и Финансы» \декабрь 2008.№ 12{13}., октябрь 2008 №10{11}, июль № 7{8}.

   4. Возможности использования налоговых инструментов  для регулирования регионального развития- авт.Н.И. Сидорова. http://www.cir.ru/

5. Налоговые факторы государственного регулирования- Экономический портал –

6. http://institutiones.com

   7. http://dic.academic.ru - экономический словарь

   Мемлекеттің салық жүйесінің тиімді қызмет етуі үшін тиісті саладағы заңнамалық техниканы  үнемі жетілдіріп отыру қажет. Мемлекеттің барлық шаруашылық қызметін тиімді дамытудың алғы шарттары болып табылатын салық қызметтерін тиісті түрде жүзеге асыру салық салу жүйесінің қаншалықты дұрыс құрастырылуына, салық нормаларының құқықтық техникасының дұрыстығына байланысты.

   For the successful functioning of the state tax system should be improved legislative technique in the relevant field. From how to properly construct a taxation system, correctness of the legal machinery of tax rules upon the proper implementation of the tax function, which is a prerequisite for effective development of the economic mechanism of the country. 
 
 

И.Т. Манабаева 

Қазақстан Республикасының  экономикасына тікелей  шетелдік инвестицияларды  тартудың қазіргі  жағдайы 

   Қазіргі таңда Қазақстан әлемдік шаруашылықтың толық қанды мүшесі болып табылады. Республикамыздың экономикасының дамуы экономикалық ортада инвестициялық бағытты құруды талап етті. Инвестицияның құйылуы өндірістің масштабының кеңеюіне және сонымен қатар экономиканың әлеуметтік экономикалық дамуының сапалы, жаңа деңгейге шығуын қамтамасыз етеді. Экономикадағы жаңалықтар мен өсулер инвестицияның көлемімен, құрылымымен және олардың жүзеге асырылу сапалары мен қарқынымен анықталынады. Сонымен қатар, инвестициялық жинақтаулар мен олардың материалдық ресурстарынсыз инвестицияда ешқандай оң нәтижелер болмайды.

   Инвестициясыз ішкі және сыртқы рыноктардағы тауар  өндірушілердің бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ету, қазіргі кездегі  капитал жұмсалымдарының болулары мүмкін емес. Рыноктік инфрақұрылымдардың және әлемдік тауар өндірушілердің құрылымдық және сапалық өзгертулерінің процесстері инвестициялаудың есебімен және жолымен жүзеге асырылады. Инвестициялау экономикалық өсуді, аймақтың әлеуметтік жағдайын, халықтың жұмыспен қамтылуын және сонымен қатар елдің экономикасының дамуын анықтайды.

   Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы  отандық және шет елдік инвестициялаудың тартылуымен тығыз байланысты болып  келеді. Шетел инвестициялары  Қазақстан  Республикасының территориясындағы  кәсіпкерлік қызметтің объектісіне шетел инвесторына тиісті азаматтық құқықтардың, соның ішінде ақша, бағалы қағаздар, интеллектуалды қызметті және тағы басқа мүліктерді, сонымен қатар қызмет пен ақпарат нәтижелеріндегі ақшалай бағасына ие мүліктік құқықтар түрінде шетел капиталын салу болып табылады.

   Инвестицияларды әр түрлі қаржы құралдарын шығара отырып тарту бүгінгі күні кең  көлемде қолға алынады. Оған елдегі қолайлы инвестициялық климат өз әсерін тигізуде. Қай елде болмасын инвестицияның келуі инвестициялық  климат дәрежесіне және оны анықтайтын факторларға тікелей байланысты. Инвестициялық климатты анықтау шетел инвесторларын тарту мен пайдалану саясатының негізгі міндеті болып табылады. Себебі, біріншіден, инвестициялық климат шетел инвесторларына әсер ететін факторларды анықтауға, екіншіден мемлекеттегі жағдайды тереңірек бағалауға, үшіншіден шетел субъектілерінің мінез-құлықтарын анықтауға мүмкіндік береді.

   Инвестициялық климат мемлекетте, аймақта және қалада инвестицияның қызмет жағын анықтайтын заңдық, нормативтік, ұйымдастырушылық, экономикалық, әлеуметтік, саяси және мәдени және тағы басқалары бір-бірімен байланысты факторлардың әсерінен қалыптасады. Яғни, инвестициялық климатты бірнеше көрсеткіштер (факторлар) арқылы бағалауға болады. Оларға: экономикалық реформаның жағдайы; банк жүйесінің тұрақтылығы; саяси реформаның тұрақтылығы; табиғи және еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуі; инвестициялық қызметтің құқықтық реттелу дәрежесі және халықаралық стандартқа сай жасалған заңдылықтар мен нормативтік актілердің болуы; инфляция қарқыны; сыртқы экономикалық байланыстар дәрежесі; білікті жұмыс күшінің болуы; мемлекеттік нарық потенцалының сипаты (ЖІӨ, халық саны); нарық инфрақұрылымының және валюта нарығының дамуы және тағы басқалар жатады.[2]

   Шетел инвесторлары инвестициялық климаттың бұл көрсеткіштерін бағалап мемлекеттегі инвестициялық климатты жағымды немесе жағымсыз екендігін анықтайды. Егер инвестициялық климат жағымды болса, онда инвесторлар инвестиция туралы шешім қабылдайды.

   Қазақстан ұзақ мерзімге бағытталған “Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясына” сәйкес өзінің динамикалық дамуын жалғастыруда, сонымен қатар біздің алдымызда – Қазақстанды әлемнің бәсеке қабілетті елу елінің қатарына енгізуіміз қажет деген стратегиялық мәселеміз тұр.

   Қазақстан еліміздің экономикасына шетел инвесторларын тарту саласы бойынша көптеген нәтижелерге жетті. Қазақстанның экономикасына тартылған тікелей шетелдік инвесторлардың жалпы түсімінің өсулері 60-65 пайыз көлемін құрайды. Егер 2006 жылы Қазақстандағы тікелей шетелдік инвестициялардың жалпы түсімдері 10,6 млрд. долларды құраса (2005 жылмен салыстырғанда 60 пайызға өскенін көрсетеді), ал 2007 жылы Қазақстандағы тікелей шетелдік инвестициялардың жалпы түсімдері 17,5 млрд. долларды құрады (2006 жылмен салыстырғанда 65 пайызға өскенін көрсетеді).

   2008 жылдың бірінші кварталында тікелей  шетелдік инвестициялардың жалпы  түсімдері 3,3 млрд. долларды, ал екінші  кварталында 3,972 млрд. долларды құрады. Яғни, мұндай жағдайда әлемдік  қаржы нарығындағы болып жатқан  жағдайларға қарамастан тікелей шетелдік инвестициялардың түсімдерінің тұрақтылығын көруге болады. Қазақстанға тікелей шетелдік инвестициялар Нидерландия, АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Италия, Швейцария, Рессей елдерінен белсенді түрде құйылуда.

   Қазақстан экономикасының саясатының алғашқы даму кезеңдерінде тікелей шетелдік инвестицияларды тарту мұнай өнеркәсібіне және оның инфрақұрылымына ірі жобаларды жасауға негізделінді. Жоғарыдағы көрсетілген тікелей шетелді инвестициялардың жалпы түсімдеріннің негізін мұнай газ саласы құрады. 2008 жылдың бірінші кварталында жалпы инвестициялық түсімдердің көлемінің 68 пайызы мұнай жобаларына бағытталынды. Мұнайдың бағасы тұрақтандырылған және оларды төмендетуді тоқтатқан жағдайда мұнай саласы бойынша тікелей шетелдік инвестициялардың көлемі бұрынғыдай белсенді рөл атқарады. Жалпы елімізде тікелей инвестициялар негізінен мұнай өндіру және өңдеу өндірісіне, түсті және қара металлургия кәсіпорындарына, газ өнеркәсібіне және байланыстарға құюлуда. Инвестицияның көлемі бойынша ірі инвесторлардың бірі АҚШ елі болып келді. Соңғы кездері Қытай мен Рессей елдеріде біздің елімізге өз инвестицияларын салуда. Бірақ, соған қарамастан қазіргі кезде мұнай-газ саласына инвестицияларды тартуда қиыншылықтар туындауда деп айтуға болады.

   Сонымен қатар, Қазақстанда экспорттік бағытталған экономиканы жәнеде бәсекеқабілетті, жоғары технологияны дамыту үшін жағдайлар жасау мақсаттарында жұмыстар жүргізілуде. Бұл алдыға қойылған мақсаттарға жету шетелдік және отандық инвесторлардың көмегімен жүзеге асырылады. Шетелдік және отандық инвесторлардың қызметтері Қазақстанда «Инвесторлар туралы» заңымен реттелінеді. Бұл заңмен шетелдік және отандық инвесторларға құқықтық режимі бірдей және заң бойынша біртұтас талаптар қойылады.

   Шетел фирмаларының тікелей инвестициялары тек ішкі капитал салымдарының қосымша көзі ретінде ғана емес, сонымен қатар жаңа жетілдірілген технологияларға, сыртқы нарықтағы өткізу жүйесіне, қаржыландырудың жаңа көздеріне қол жеткізу тәсілі ретінде қарастырылуы мүмкін. Шетел инвесторлары жаңа өндірістерді тез құруға көмектесуі мүмкін. Инвестициялар нәтижесінде мемлекеттік табыстардың артуы мемлекеттің жалпы экономикалық-әлеуметтік өсуіне, тұрғындардың өмір сапасының артуына, жұмыспен қамтамасыз ету мүмкіндіктерін құруға жағдай туғызады.

   Шетел инвесторларының пікірі бойынша, Қазақстан инвестициялық салымдар жасау үшін тартымды нарық болып табылады. Біздің еліміз пайдалы қазбалар, ауыл-шаруашылығы жерлерінің қорларына және квалификациясы жоғары жұмыс күшіне бай, сондай-ақ үлкен өндірістік потенциалға ие, бірақ оларды тиімді қолдану үшін инвестициялық салымдар жасалуы қажет.

   Тікелей шетелдік инвестицияларды елімізге тарту бір жағынан еліміздің  өндірістік тиімділігін арттыруға  және жұмыс орындарын құруға қажет. Екінші жағынан, Қазақстандық рыноктің тікелей шетелдік инвестицияға өтуі отандық өндірушілердің жұмыстарына кері әсерін тигізеді деген қауіп тудырады.

   Шетелдік  инвестицияларды тарту жаңа технологияларды  ендіруге, сонымен қатар менеджмент пен маркетингтің қазіргі кездегі  әдістерін ендіруге, инвестициялық салаға жаңа жұмыс орындарын құруға, жергілікті мамандарды үздіксіз оқытуға жәнеде рынок жағдайына байланысты олардың біліктіліктерін көтеруге алып келеді. Нәтижесінде, алынған техникалар мен технологиялар отандық тауар өндірушілердің өндірісін қолдауға және ынталандыруға алып келеді. Сондықтанда, Қазақстан экономикасына шетелдік инвестицияларды тарту стратегиялық және тактикалық мәселелерді шешугі бағытталған объективтік қажет процесс болып табылады. [4]

   Биылдан бастап еліміз үш жылдық бюджет жоспарымен жұмыс істейді. Мұның бір артықшылығы – үш жылдық кезеңге арналған экономиканы және әлеуметтік саланы дамытудың басым бағыттарын заңнамалық айқындау жергілікті кәсіпкерлер мен шетелдік инвесторларға өздерінің бизнестерін барынша ауқымды жоспарлауға мүмкіндік береді. Ең бастысы, “Қазақстан–2030” стратегиялық бағдарламасының жүзеге асуын ұзақ мерзімді бюджеттік жоспарлау сүрлеуден адастырмайды.