Автор работы: Пользователь скрыл имя, 24 Ноября 2011 в 16:39, курсовая работа
Паэтычны сінтаксіс як сістэма сінтаксічнай арганізыцыі вершаванай мовы з’яўляецца больш складаным, чым сінтаксіс празаічнай мовы.Ён знаходзіцца ў прзаічным адзінстве з рытмам, ўзаемадзейнічае з ім.Аднак гэтая складанасць не ўспрымаецца чытачом ці слухачом, наадварот, усе складанасці сінтаксічнай будовы спрыяюць больш адэкватнаму ўспрыманню аўтарскай задумы і яго эмацыянальнага стану.Сінтаксіс мастацкага тэксту, як і сінтаксіс любога моўнага твора, з’яўляецца неабходнай арганізуючай часткай яго структуры калі мець на ўвазе тэкст літаратурнага твора, яго моўную тканіну, то аб’ектамі мастацкага адлюстравання звычайна з’яўляюцца думкі,мова,дзеянні лірычнага героя, яго ўнутраны свет і перажыванні , а таксама агульныя падзеі, пейзаж,прадметы навакольнага асяроддзя.
Уводзіны……………………………………………………………..……………3
Сродкі гукапісу ў ваеннай лірыцы П. Броўкі………………………..…...7
2. Тропы паводле семантычных уласцівасцей і структурнай арганізацыі 18
2.1. Тропы, заснаваныя на падабенстве прадметаў………………….….18
2.2. Тропы, заснаваныя на выкарыстанні мнагазначнасці слова……....43
2.3. Тропы, заснаваныя на сумежнасці з’яў……………………………..44
2.4. Тропы, заснаваныя на тоеснасці з’яў………………………...……..45
3. Тыпы і віды сінтаксічных фігур…………………………………....….….48
3.1. Фігуры дабаўлення……………………………………………...……49
3.2. Фігуры размяшчэння і перастаноўкі………………………………..57
3.3. Фігуры ўбаўлення…………………………………………….…..….59
3.4. Рытарычныя фігуры…………………………………………..…..….61
Заключэнне………………………………………………………….….….…65
Спіс выкарыстаных крыніц………………………………………….………68
За родны сэрцу край, за ўсе пакуты нашы,
За здзек, за кроў, за смерць –
Разлічымся цяпер [1, с.13].
Па гаях, па цемным лесе,
Па чаротах і трысці
Бродзяць карнікі, эсэсы,
А атрада не знайсці [1, с.19].
З мячамі ў бойцы рашучай сягоння –
За нафту Баку, за расцвіўшае Поці,
За лозы Сухумі і воды Рыёна [1, с.28].
І чырвона, чырвона
Цвітуць арабіны
Па шляхах, па гаях
Па шырокіх палетках тваіх [1, с.55].
У паэме “Родныя берагі” аўтар праслаўляе вольнае жыццё:
Так пілі аж да світання –
За калгас,
За маладое,
За дзявочы голас звонкі,
А яшчэ за агранома,
За таварыша Сцяпана [1, с.308].
Якому ж раней
Напісаці сынку?
У Кіеў,
У Фрунзе,
У Мінск
Ці Баку [1, с.113]?
Мы ляцім у родную краіну
За тваім палётам сакаліным –
На зямлю сваю,
Да ніў, да хатак,
Да сясцёр, да засмучоных матак [1, с.45].
Песня – сонца вёрст не падлічала,
Мы з табою вернемся, Купала,
Да Дняпра, да Нёмна,
Да Бярозы;
Хай на травах не абсохнуць слёзы [1, с.46].
Паднімем жа чаркі
Сям’ёю адзінай
За матак, сясцёр і братоў,
За нашу хаціну,
За сэрца – дзяўчыну [1, с.81].
Падваенне – фігура маўлення, заснаваная на паўтарэнні адных і тых жа слоў або словазлучэнняў для іх лагічнага выдзялення. Гэта можна праілюстраваць на прыкладзе:
Беларусь, дай напіцца
З празрыстай крыніцы,
Бо ісці нам з баямі,
Далёка, далёка ісці [1, с.55].
Сейце, сейце зярняты,
Каб дружнейшымі сталі [1,с.414].
Эпіфара (грэч. epiphora “дадатак”), адзінаканчатак – паўтор слова ці группы слоў у канцы сумежных сказаў [7, с.82]. Як і анафара, эпіфара з’яўляецца лаканізаваным паўторам.
Эпіфара
спрыяе структурнай арганізацыі
тэксту, садзейнічае актуалізацыі семантыкі
і паўтараемых элементаў
Да лексічнай
эпіфары аднясём наступныя
Няблага ў нас жыве народ,
Вось наш куток, зважай –
Калгас “Прамень”, “Чырвоны Усход”,
І збоку – “Першы май”.
Як скончу вечарам паход
Ды граю ўсім: страчай!
Калгас “Прамень”, “Чырвоны Усход”,
Прыгожы “Першы май” [1, с.381-382].
Паклон вам, дняпроўскія хвалі,
І Кіева вежы, і ўзгор’і Карпатаў!
Вы ворага гналі з уласнае хаты,
Але вы ў нядолі сястру не кідалі.
Мы біліся з ворагам
Разам, упарта.
Не раз мы знішчалі паганцаў усялякіх.
Сястры Украіне – народнае дзякуй!
Вітанне Казбеку, Эльбрусу,
Хрыбтам Ала-Тау, Паміру сівому!
Джыгіцкая слава іх добра вядома
У бітве за дом і зямлю беларусаў.
Мы ворага разам вялі
Да разгрому...
Усей неабсяжнай Радзімы ваякам
Мы шлём прывітанне – народнае дзякуй [1, с.104]!
Гукавая эпіфара можа быць праілюстравана такімі прыкладамі:
І грознымі хвалямі кажа Бяроза:
“Чужынцам я заўжды прыносіла жах,
Нямала глынула я трупаў варожых,
Нямала іх змерзла на беразе ў лозах,
А колькі касцей у старых курганах” [1, с.240]!
Строфная эпіфара прасочваецца ў наступных паэтычных урыўках:
Ты ходзіш, маці, сцежкамі вайны,
І з вуснаў рвуцца ворагам праклёны.
З братамі прыйдзем мы, твае сыны, -
І выйдзе Беларусь з палону!
Рабуе гвантоўнік апошняе з двара,
Цябе давесці хоча ён да скону,
Ды грознай помсты блізіцца пара, -
І выйдзе Беларусь з палону!
Крывёй звяроў напоўнім берагі,
Касцямі катаў высцелем загоны:
Ударым мы – парвуцца ланцугі, -
І выйдзе Беларусь з палону [1, с.9]!
Дзе б ні быў я далёка,
У сэрцы ты жыла,
Знаёмая дарожка
Да роднага сяла.
І ў бойцы ці ў спачынку –
У сэрцы ты жыла
Любімая дарожка
Да роднага сяла [1, с.80].
Як бачым з прыкладаў эпіфара даволі распаўсюджаная ў лірыцы Пятруся Броўкі:
Васілёк!
- Чараўнік.
А пасля ўжо
Кожны з нас прывык:
- Чараўнік Мікіта,
Чараўнік!
3.2. Фігуры размяшчэння
і перастаноўкі
Інверсія (лац. inversion “перастаноўка”) – парушэнне звычайнага парадку слоў у сказе з мэтай выдзялення асобных слоў і павышэння экспрэсіі выказвання [7,с.73].
Інверсія выказніка ўжываецца для таго, каб надаць апісанню дынамічнасць, падкрэсліць дзеянне або стан прадмета, перадаць яго напружанасць або інтэнсіўнасць. Гэта мы бачым з наступных аўтарскіх ілюстрацый:
Лёг атрад па двух баках.
Гул мацней, бліжэй ідзе
Біў атрад сабак удала,
Неслі ворагі наш здзек,
Леглі ворагі навек [1, с.8].
Чакае маці трох сыноў,
І смутак не сыходзіць з воч.
Чакае маці. Безліч дум
Ёй не даюць спакою, сна:
Ці грукне лёд, ці лесу шум –
Бяжыць старая да акна... [1, с.14]
Зацвітуць ля новай хаты
Информация о работе Лингвопоэтический анализ лирики П. Бровки