Лингвопоэтический анализ лирики П. Бровки

      Паэтычны  сінтаксіс як сістэма сінтаксічнай арганізацыі вершаванай мовы з’яўляецца больш складаным, чым сінтаксіс празаічнай мовы. Сінтаксіс мастацкага тэксту, як і сінтаксіс любога моўнага твора з’яўляецца неабходнай арганізуючай часткай яго структуры. Калі маеш на ўвазе тэкст літаратурнага твора, яго моўную тканіну, то аб’ектамі мастацкага адлюстравання звычайна з’яўляюцца думкі, мова, дзеянні лірычнага героя, яго ўнутраны свет і перажыванні, а таксама агульныя падзеі, пейзаж, прадметы навакольнага асяроддзя. У мове паэзіі заўсёды пераважае эмацыянальны пачатак. Хаця ніколі не захлынае яго поўнасцю.

      Асабліва  часта сустракаецца ў вершавальных творах разнастайныя паўторы: анафара, эпіфара, шматпрыназоўнікавасць, шматзлучнікавасць, бяззлучнікавасць. Паўторы надаюць вершаванай мове асаблівую экспрэсію, узвышаюць тон, запавольваюць тэмп выказвання, робяць яго велічна-спакойным. Зрэшты, толькі ў канкрэтным паэтычным кантэксце можна ўбачыць выяўленчую ролю тых ці іншых стылістычных фігур, што ўваходзяць у сістэму паэтычнага сінтаксісу. Асобнае месца ў лірыцы Пятруся Броўкі перыяду Вяликай Айчыннай вайны займаюць рытарычныя фігуры, якія ўзмацняюць эмацыянальны напал выказвання, яны надаюць выказванню яскравую адметнасць і эмацыянальную прыўзнятасць.

      Амаль кожны паэтычны твор Пятруся Броўкі літаральна пранізаны вобразна-выяўленчымі сродкамі.Трэба адзначыць, што на старонках твораў мы сустрэлі вялікую колькасць арыгінальных і непаўторных тропаў і стылістычных фигур, праз якія і выяўляецца адметнасць мастацкага стылю паэта.

      Такім чынам, ваенная лірыка Пятруся Броўкі спрыяе ўзбагачэнню і ўдасканаленню беларускай літаратурнай мовы, павышэнню культуры роднага слова. 
 
 
 
 
 
 

Спіс  выкарыстаных крыніц 

1. Броўка  П. Збор твораў : У 9т.Т.2. Вершы, паэмы, 1941-1953. - Мн.: Маст. Літ., 1987.-478с.
2. Броўка П. Збор твораў :У 9т.Т.1. Вершы.Паэмы, 1926-1941 / Прадм. М.Яроша. - Мн.: Маст.літ., 1987.-462с.
3. Бел. Мова. Энцыклапедыя / Беларус.Энцыкл.;Пад рэд. А.Я.Міхневіча; Рэдкал.: Б.У.Сачанка і інш. - Мн.: БелЭн,1984. -с. 655.
4. Шушчык Ф.С. “Найбольш глыбока выражае сябе дух народа”. Вобразныя сродкі мовы ў маст. літаратуры / Ф.С.Шушчык // Роднае слова.1995, №5, с. 31-38.
5. Беларуская граматыка : У 2-х ч. Ч2. Сінтаксіс. Рэд.М.В.Бірыла, П.П.Шуба. - Мн.: Навука і тэхніка, 1986.-372с.
6. Бурак Л.І.Сучасная беларуская мова: Сінтаксіс.Пунктуацыя: [Вучэб. Дапаможнік для філал.фак.ун-таў]/ Л.І.Бурак.  - Мн.: выд-ва “Універсітэцкае”,1987.-320с.
7. Станкевіч А.А. Рыторыка ў тэрмінах, паняццях і парадах: Дапаможнік для філалагічных спецыяльнасцей вышэйшых навучальных устаноў. /А.А.Станкевіч.-Гомель: Установа адукацыі “Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Францыска Скарыны”, 2003.-150с.
8. Янкоўскі,Ф.М. Беларускія народныя параўнанні. Кароткі слоўнік. / Ф.М.Янкоўскі. - Мн.: “Вышэйшая школа”, 1973.-240с.
9. Артюнова М.Д. Метафора и дискурс // Теория метафоры: сборник: пер. с англ., нем., исп., польск. яз. - М.: прогресс, 1990.-с. 5-32.
10. Лазарук М.А, Ленсу А.Я. Слоўнік літаратуразнаўчых тэрмінаў.-Мн.: Народная асвета, 1983.-191с.
11. Ульман С. Семантические универсалии // Новое в лингвистике. Вып.5.-1970.-с. 250-299.
12. Авеличев А.К. Заметки о метафоре // Вестник Московского ун-та.Серия Филол. - М., 1973, №1. -с. 18-29.
13. Артюнова Н.Д. Языковая метафора (синтаксис и лексика) // Лингвистика и поэтика. - М.: Наука, 1979.-с. 147-173.
14. Басилай Н.А. Метафора в поэзии Сергея Есенина // Слово о русской советской поэзии. - М.: Наука, 1975.-с. 234-247.
15. Старычонак Васіль.Тыпы метафар у творчасці Ніла Гілевіча // Роднае слова, 2001, №9.
16. Гак В.Г. Метафора : универсальное и спицифическое // Метафора в языке и тексте. – М.: Наука, 1988.
17. Ляшчынская В.А. Метафара ў паэзіі Янкі Купалы. Гомель : УА”ГДУ імя Ф.Скарыны”, 2003. – 160с.
18. Черданцева Х.Д. Метафора и символ во фразеологических единицах // Метафора в языке и тексте. – М.: Наука, 1988. – с.78-91.
19. Квятковский А. Поэтический словарь. М.: СовЭм, 1966. – 375с.
20. Норман Б.Ю. Синтаксис речевой деятельности. – Мн.: Вышэйшая школа, 1978. – 149с.
21. Головин Б.М. Основы культуры речи. – М.: Высшая школа, 1988. – 320с.
22. Рагойша В.П. Паэтычны слоўнік. – 2-е выд., дапрац. і дапоўн. – Мн.: Выш.шк., 1987. – 414с.
23. Тычко Г.К. Асновы літаратурна-мастацкай творчасці. Вучэб. – метад. комплекс для студэнтаў фак. журналістыкі. / Г.Г.Тычко. – Мн.: БДУ, 2005. – 175с.
24. Броўка П. Што сэрца праспявала: Вершы. – Мн.: Маст. літ., 1979. – 208с., іл. – (Б-ка беларус. паэзіі).
25. Ляшчынская В.А. Слова ў паэзіі Янкі Купалы  / В.А. Ляшчынская; Навук.рэд. А.І.Падлужны. – Мн.: Бел.навука, 2004. – 272с.
26. Маслова В.А. Поэтический текст как объект филологического анализа / В.А.Маслова. – Мн.: Белорусский республиканский фонд фундаментальных исследований, 1999. – 208с.
27. Цікоцкі М.Я. Стылістыка беларускай мовы. Мн.: “Вышэйш. Школа”, 1976. – 304с.
28. Слова і час. Навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці прафесара У.В.Анічэнкі: 36 навуковых артыкулаў. У 2 частках. Ч 2 /Адк. рэд. А.А.Станкевіч – Гомель: УА”ГДУ імя Ф.Скарыны”, 2003 – 245с.
29. Юрэвіч А.К. Стылістыка беларускай мовы: Вучэб. Дапам. – 2-е выд.,перапрац. і дап. – Мн.: Выш. Шк., 1992. – 288с.
30. Цікоцкі М.Я. Стылістыка тэксту: Вучэб.дапам. для студэнтаў выш. навуч. устаноў філал. профілю / М.Я. Цікоцкі. – Мн.: Бел.навука, 2002. – 223с.